Τρίτη 16 Ιουνίου 2020

Το στοίχημα του Pascal


Σας αρέσουν τα στοιχήματα και είστε αρκετά λογικός ώστε να υπολογίζετε τις πιθανότητες; Αν ναι, ιδού ένα από το οποίο σίγουρα θα βγείτε κερδισμένοι.
Στοιχηματίστε ότι ο Θεός υπάρχει. Έτσι θα έχετε το κεφάλι σας ήσυχο, υποστηρίζει ο Γάλλος φιλόσοφος και μαθηματικός του 17ου αιώνα Blaise Pascal στο έργο του Pensees (Σκέψεις).


Ο Pascal, προσπαθώντας να πείσει τους ανθρώπους ότι ο Θεός υπάρχει, πρότεινε το εξής επιχείρημα που θυμίζει πολύ την κατάσταση λήψης απόφασης υπό αβεβαιότητα (όταν, δηλαδή, τα ενδεχόμενα μελλοντικά γεγονότα είναι αόριστα και αδύνατον να υπολογιστούν):
Ας υποθέσουμε ότι κάποιος δεν είναι βέβαιος ότι ο Θεός υπάρχει. Αυτός ο άνθρωπος έχει δύο επιλογές.
Η πρώτη είναι να ζήσει τη ζωή του σαν να είναι βέβαιος ότι ο Θεός δεν υπάρχει. Τι του εξασφαλίζει αυτό; Επίγεια καλοπέραση χωρίς τον φόβο μεταθανάτιας τιμωρίας και εξοικονόμηση του χρόνου τον οποίο θα ξόδευε προσευχόμενος στις εκκλησίες. Κι αν μεν έχει δίκιο, όλα καλά. Αν, όμως, τελικά ο Θεός υπάρχει, τότε είναι πιθανό να περάσει τη μετά θάνατον ζωή του στα καζάνια της κόλασης μετά από τόσες ηδονές και αμαρτίες που θα έχει διαπράξει όσο ήταν ζωντανός.
Η δεύτερη επιλογή είναι να ζήσει τη ζωή του σαν να είναι βέβαιος ότι ο Θεός υπάρχει. Θα είναι κάπως εγκρατής ενόσω είναι ζωντανός, θα πηγαίνει στην εκκλησία, θα μελετάει τα ιερά βιβλία και θα κάνει καλές πράξεις. Όμως, όλες αυτές οι μικροταλαιπωρίες είναι ένα τίποτα μπροστά στην αιώνια ανταμοιβή του. Αν αποδειχθεί ότι πόνταρε σωστά και ότι ο Θεός πράγματι υπάρχει, τότε η θέση του στον παράδεισο είναι εξασφαλισμένη. Αν πάλι πόνταρε λάθος και ο Θεός αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει, δεν θα έχει χάσει και πολλά. Κάπως λιγότερη δόξα, κάπως λιγότερη ηδονή, κάπως περισσότερη προσπάθεια, κι αυτό είναι όλο. Από την άλλη, θα έχει ζήσει ως ένας έντιμος, γενναιόδωρος και ταπεινός άνθρωπος. Δεν το λες και τίποτα!
Στην ουσία, αυτή η δεύτερη επιλογή ελαχιστοποιεί το ρίσκο και μεγεθύνει το κέρδος, γι’ αυτό πρέπει όποιος είναι καλός τζογαδόρος να την σκεφτεί στα σοβαρά.
Μήπως, όμως, τελικά καλύτερα να μην ποντάρουμε καθόλου; Ο Pascal δεν θα το συνιστούσε, γιατί είναι σαν να στοιχηματίζουμε ότι ο Θεός σίγουρα δεν υπάρχει. Και πάλι δεν την γλιτώνουμε την κόλαση.
Ή μήπως να πιστέψουμε στην ύπαρξη του Θεού, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, δηλαδή ενώ βαθιά μέσα μας ξέρουμε την ανυπαρξία του; Ο Pascal έχει απάντηση και γι’ αυτό. Ακόμα κι αν έχουμε πειστεί ότι ο Θεός δεν υπάρχει, πρέπει να σκεφτούμε το συμφέρον μας. Και λίγο-λίγο –πού θα πάει- θα πειστούμε ότι τελικά υπάρχει, ιδιαίτερα αν ακολουθήσουμε τον τρόπο ζωής των Χριστιανών.
Μα καλά, λένε οι αντιρρησίες, ο Θεός θα ξεγελαστεί; Και, επίσης, θα μας ανταμείψει παρόλο που πιστεύουμε για τον λάθος λόγο, δηλαδή από ιδιοτέλεια; Δεν είναι πιθανότερο να κλείσει την πόρτα του παραδείσου σε όσους απλώς τζόγαραν σε σχέση με την ύπαρξή του;
Συνεπώς, ας το ξανασκεφτούμε αν αξίζει να στοιχηματίσουμε για ένα τέτοιο ζήτημα κόλασης ή παράδεισου!

Πηγή για την εικόνα:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου