Παρασκευή 30 Οκτωβρίου 2015

Το "αθώο μάτι"


Το 1981 ο Αμερικανός ζωγράφος Mark Tansey κάνει ένα απολύτως σαρκαστικό σχόλιο πάνω στις θεωρίες για τη σχέση κουλτούρας και αντίληψης, ζωγραφίζοντας τον πίνακα με τίτλο The Innocent Eye Test (Το τεστ του αθώου ματιού).


Μια ομάδα σοβαρών επιστημόνων έχουν φέρει σε αίθουσα μουσείου μια αγελάδα και καταγράφουν με ενδιαφέρον τις αντιδράσεις της την ώρα που της παρουσιάζουν ένα έργο ζωγραφικής. Πρόκειται για τον πίνακα του Paulus Potter The Young Bull (Ο νεαρός ταύρος), που φιλοτεχνήθηκε το 1947. Το ζήτημα είναι πώς θα αντιδράσει το «αθώο μάτι» της αγελάδας. Θα επικρατήσει το ένστικτο της αναπαραγωγής στη θέα του ρωμαλέου ταύρου; Ή θα επικρατήσει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης,  οπότε η αγελάδα θα στραφεί προς τον πίνακα του Claude Monet, που απεικονίζει μια θημωνιά και διακρίνεται κρεμασμένος ακριβώς δίπλα;
Η σκηνή αποδίδεται με χρώματα σέπιας, που την κάνουν να μοιάζει με παλιά φωτογραφία, ενώ συγχρόνως αυτή η γκρίζα μονοχρωμία σχετίζεται με την παράδοση της ακαδημαϊκής ζωγραφικής αλλά και αποτελεί ιδίωμα του ίδιου του Tansey που εργαζόταν ως εικονογράφος στους New York Times.
Είναι το «αθώο μάτι» τυφλό; Χρειάζεται να εκπαιδευτεί κανείς στον κόσμο των εικόνων, όπως εκπαιδεύεται στον κόσμο των εννοιών και στον κόσμο των αντικειμένων, ώστε να εξοικειωθεί αντιληπτικά με αυτούς τους κόσμους; Εν τέλει, πόση από την αθωότητά του πρέπει να χάσει το «αθώο μάτι» για να καταφέρει να διακρίνει στη ζωγραφική κάτι πέρα από μια συγκινησιακή αμεσότητα λαμπρών χρωμάτων; Και παρόμοια, για να υπερβεί την εντύπωση που δημιουργούν οι ρυθμοί και οι εντάσεις της μουσικής, οι επιβλητικοί όγκοι στη γλυπτική;

Πηγές:
Μαρτινίδης, Π. (2011), Κριτική και Ευαισθησία. Η εξέλιξη του κριτικού στοχασμού για την τέχνη. Αθήνα: Νεφέλη.

Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2015

Café Zimmermann


Το νούμερο 14 της οδού Saint-Catherine, της πιο κομψής οδού της Λειψίας, επέλεξε ο Gottfried Zimmermenn για να ιδρύσει το καφενείο που είχε το όνομά του: café Zimmermann ή Zimmermannsche Kaffeehaus. Το μπαρόκ κτήριο, που στέγαζε το καφενείο, είχε κατασκευαστεί από τον Doering γύρω στο 1715 και περιλάμβανε δύο μεγάλες αίθουσες.


Από το 1720, κάθε εβδομάδα, ο φιλόμουσος ιδιοκτήτης φιλοξενούσε στο μαγαζί του χωρίς να απαιτεί πληρωμή ένα μουσικό σύνολο, ένα Collegium Musicum, το οποίο αποτελούσαν κυρίως φοιτητές και το οποίο είχε δημιουργήσει ο καλός του φίλος Georg Philipp Telemann. Οι πελάτες του καταστήματος απολάμβαναν τα κοντσέρτα δίχως να πληρώνουν είσοδο, ενώ ο ευφυής Zimmermann κέρδιζε χρήματα από την αυξημένη πώληση καφέ.
Όταν το 1723 ο Johann Sebastian Bach μετακόμισε στη Λειψία, το café Zimmermann ήταν ήδη το πιο διάσημο της πόλης, σημείο συνάντησης ανθρώπων της μεσαίας τάξης αλλά και gentlemen.  Το 1729 και για τα δέκα επόμενα χρόνια ο Bach ανέλαβε τη διεύθυνση του Collegium Musicum και στον ζεστό αρωτισμένο χώρο του café παρουσίασε κάμποσες από τις έξοχες κοσμικές του καντάτες, ανάμεσά τους και τη λεγόμενη Coffee Cantata, αλλά και αρκετά ορχηστρικά έργα.


Τα κοντσέρτα έπαψαν το 1741, με τον θάνατο του Zimmermann, ενώ το κτήριο κατέρρευσε από τον βομβαρδισμό της Λειψίας το 1943.

Πηγές για τις εικόνες:

Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2015

Για τη Μαρία Κυνηγού-Φλάμπουρα


Πώς να πεις ευχαριστώ σε έναν άνθρωπο που με τη διδασκαλία του μπήκε στην καρδιά σου, στον νου σου, μπήκε στο DNA σου και άλλαξε τις πληροφορίες που σου κληροδότησαν οι γονείς σου;
Και τι να σκεφτείς, όταν φτάνει η ώρα της απώλειας;
Να σκεφτείς τι;
Για ποια απώλεια να μιλήσεις;
Γι’ αυτό που είναι ολοζώντανο μέσα σου;
Γι’ αυτό που ολοζώντανο πέρασε στους δικούς σου ανθρώπους. στη γυναίκα σου, στα παιδιά σου, στους μαθητές σου;
Γι’ αυτό που είδες ολοζώντανο στα πρόσωπα όσων συγκεντρώθηκαν στο Α΄ Νεκροταφείο για να αποχαιρετίσουν τη σεβαστή ύλη;
Δεν είναι η απώλεια ενός συγγενούς, που την καθορίζει ένα αρχετυπικό συναίσθημα, κοινό σε όλους τους ανθρώπους.
Είναι η απώλεια, η κοινωνός στιγμή, που όλοι εμείς, γνωστοί και άγνωστοι μεταξύ μας, αναβαπτιστήκαμε στο πνεύμα του ανώτερου ανθρώπου.
Μνήμες, μνήμες, μνήμες.
Λέξεις, φράσεις, βλέμματα.
Στιγμές, στιγμές, στιγμές.
Ήχοι, ρυθμοί, όρια.
Σιωπές.
Η κρούστα σπάει.
Αυτογνωσία,
Και μετά, ελεύθεροι και πλούσιοι, πορευτήκαμε στη ζωή με τη βίβλο της απόλυτης προσφοράς παραμάσχαλα και φτιάξαμε ή ξαναφτιάξαμε τη ζωή μας.
Μαρία Κυνηγού-Φλάμπουρα.
Θα είσαι όμορφη, γαλήνια, ευτυχισμένη στον γαλάζιο ουρανό.
Κανείς από όλους εμάς που σε γνωρίσαμε δεν αμφιβάλλει γι’ αυτό.
Ευγνώμων
Βλάσσης Τρεχλής


Η Μαρία Κυνηγού-Φλάμπουρα γεννήθηκε στην Αθήνα. Πηγαίνει στη σχολή της Πράτσικα σε ηλικία 8 χρονών. Συγχρόνως αρχίζει μαθήματα πιάνου. Από πολύ νωρίς αποφασίζει ότι θέλει να ασχοληθεί με το επάγγελμα της δασκάλας χορού και όχι της χορεύτριας. Το 1949 παίρνει το πτυχίο της από τη σχολή και ενώ έχει ήδη πάρει το πτυχίο στο πιάνο από το Εθνικό Ωδείο. Συμμετέχει στις παραστάσεις της σχολής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παρακολουθεί σεμινάρια στο εξωτερικό: Σουηδία, Δανία, Αγγλία, Βέλγιο και Αυστρία. Διδάσκει στη σχολή της Πράτσικα (το 1972 ανοίγουν μαζί σχολή Ορχηστικής για την εκπαίδευση των παιδιών), καθώς και σε άλλες σχολές και σχολεία. Συγκεκριμένα, διδάσκει στα Ανάβρυτα, στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, στη σχολή Μωραΐτη,στη Μαράσλειο, στη σχολή Νηπιοβρεφοκομίας των Τ.Ε.Ι., στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής και Προσχολικής Εκπαίδευσης Αθηνών και Πατρών. Επίσης διδάσκει στο Ωδείο «Φίλιππος Νάκας» και σε ιδιωτικές επαγγελματικές σχολές χορού. Από το 1965 ως το 2006 χορογραφεί στο Θέατρο Τέχνης, αρχίζοντας με τους «Πέρσες», πολλές παραστάσεις κι παράλληλα διδάσκει στη σχολή σχεδόν 30 χρόνια. Ακόμα χορογράφησε το «Μεγάλο μας τσίρκο» με τον θίασο Τζένης Καρέζη-Κώστα Καζάκου. Συμμετείχε σε πολλές επιτροπές του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, δίδαξε σε σεμινάρια, έκανε ομιλίες στο αντικείμενό της και έγραψε πολλά βιβλία (με κασέτες) σε σχέση με τη Ρυθμική και τη Μουσικοκινητική Αγωγή -και όχι μόνο.
Στις 6 Οκτωβρίου 2015 η Μαρία Κυνηγού-Φλάμπουρα έφυγε από τη ζωή και κηδεύτηκε στις 8 Οκτωβρίου, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, με πολιτική κηδεία.


Πηγές:

Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2015

Hostes ante portas: Μογγόλοι


Ο Φρειδερίκος Β΄ του Χοχενστάουφεν, ο επονομαζόμενος αργότερα Stupor Mundi (=θαύμα του κόσμου), ο εγγονός του περίφημου Φρειδερίκου Μπαρμπαρόσσα, αυτός ο φωτισμένος αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, μεγάλωσε στη Σικελία. Εκείνη την εποχή ο δυτικός κόσμος δέχτηκε ένα τεράστιο πλήγμα: ορδές άγριων έφιππων πολεμιστών εισέβαλαν από την Ασία στην Ευρώπη.


Οι Μογγόλοι προέρχονταν στην πραγματικότητα από διάφορες φυλές, την οποίες ένωσε και ισχυροποίησε ένας σπουδαίος στρατιωτικός ηγέτης, ο Τεμουτζίν. Ο Τεμουτζίν, μετά από πολλούς αγώνες, διεκδίκησε τον νόμιμο θρόνο του και ανακηρύχθηκε χαν. Μέχρι το 1206 είχε υποτάξει τις ισχυρότερες γειτονικές φυλές και στο εξής όλοι τον ονόμαζαν Τζένγκις Χαν, που θα πει Καθολικός Κυβερνήτης.


Η σκληρότητα και η βαρβαρότητά του μπορούσαν να συναγωνιστούν μόνο τις έξοχες πολιτικές και στρατιωτικές του ικανότητες. Η πρώτη χώρα εναντίον της οποίας στράφηκε ήταν η Κίνα. Η αυτοκρατορία του Τσιν Σι Χουάνγκ Τι  δεν κατάφερε να τον αναχαιτίσει. Ο Τζένγκις Χαν σάρωσε την κινεζική ενδοχώρα και το 1215 έφτασε μπροστά από το Πεκίνο, το οποίο κατέλαβε και λεηλάτησε άγρια.


Ακολούθησε η Περσία και μετά η Ινδία και το σημερινό Αφγανιστάν. Απ’ όπου περνούσε έσπερνε τον τρόμο και την καταστροφή. Το 1226 η Κίνα εξεγείρεται, προκαλώντας έτσι τον Τζένγκις Χαν να εισβάλει και να προχωρήσει σε πραγματική γενοκτονία. Την επόμενη, όμως, χρονιά ο μεγάλος και αιματοβαμμένος ηγέτης των Μογγόλων πεθαίνει. Η αυτοκρατορία του, όμως, είχε γίνει η μεγαλύτερη εκείνης της εποχής και η ορμή των πολεμιστών του απερίγραπτη, όπως και η πολεμική τους δεινότητα.


 Ο θάνατος του Τζένγκις Χαν δεν ανέκοψε την κατακτητική ορμή των σκληροτράχηλων Μογγόλων. Ο γιος και διάδοχός του Ογκοντάι έβαλε τώρα στο μάτι και την Ευρώπη. Το 1236, περίπου 150000 πολεμιστές επέδραμαν δυτικά. Κατέλαβαν την Πολωνία και την Ουγγαρία και το 1241 έφτασαν μπροστά από την πόλη Μπρεσλάου, στα σύνορα της Γερμανίας.


Όλοι οι Ευρωπαίοι φάνταζαν ανίσχυροι μπροστά στην κατακτητική μανία του αιμοβόρου στρατηλάτη. Και τότε, κάτι σαν θαύμα: ο Ογκοντάι πεθαίνει αιφνίδια και η Ευρώπη σώζεται, για τρίτη φορά.

Πηγές για τις εικόνες:

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2015

Οκτώβριος


1η Οκτωβρίου σήμερα και καλωσορίζουμε τον νέο μήνα με έναν ακόμη πίνακα του Γιάννη Τσαρούχη.
Ο Οχτώβρης  του είναι κι αυτός ένας νεαρός ημίγυμνος άντρας με φτερά αγγέλου, μελαχρινός, καθισμένος σε κίονα. Μας κοιτάζει κάπως λοξά και πλάι του έχει λίγα φθινοπωρινά φρούτα. 


Η ίδια χαλαρότητα και ηδυπάθεια που στέκεται στο πρόσωπο και στο σώμα των άλλων νεαρών μηνών του υπάρχει κι εδώ. Και μαζί υπάρχει και μια αναμονή, η αναμονή ίσως του χειμώνα.

Πηγή για την εικόνα:
https://www.pinterest.com/