28η Οκτωβρίου 1940: φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου

Σήμερα που η πατρίδα μας γιορτάζει, θυμόμαστε εκείνες τις ημέρες της δόξας και της φρίκης με τις ευαίσθητες φωτογραφίες της Βούλας Παπαϊωάννου, όλες τραβηγμένες το 1940, κατά τις πρώτες ημέρες της επιστράτευσης και του πολέμου, κατά τις πρώτες ημέρες μιας δύσκολης επιβίωσης.

Πηγή για τις εικόνες:

https://www.benaki.gr/index.php?option=com_collections&view=creator&id=102&collectionId=20&Itemid=162&lang=el

Hotel New York: μια κριτική

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ματιά στο έργο του Βλάσση Τρεχλή Hotel New York (εκδόσεις Κέδρος, 2015) από τον Βασίλειο Δρόλια, αστροφυσικό και συγγραφέα, δημοσιευμένη στο εξαιρετικά ενδιαφέρον λογοτεχνικό του ιστολόγιο ficciones.

«Για μένα ήταν πάντα ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα στην Φυσική το πως γίνεται να ξεκινάς από εξισώσεις κίνησης (όπως ο 2^ος νόμος του Νεύτωνα) οι οποίες είναι συμμετρικές ως προς τον χρόνο και να καταλήγεις στην στατιστική Φυσική σε έννοιες όπως η Εντροπία και η εξίσωση Liouville οι οποίες έχουν ένα συγκεκριμένο «βέλος» του χρόνου στην ανάπτυξή τους και που παύουν να είναι συμμετρικές. Αυτή η ασυμμετρία αποτελεί ένα πλαίσιο για όλα όσα «ενδιαφέροντα» συμβαίνουν στον χώρο γύρω μας αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και ένα γοητευτικό θέμα για τους φυσικούς (αλλά όχι μόνο).

Με έναν παράλληλο τρόπο στην ανθρώπινη Ιστορία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον πώς η Μεγάλη Εικόνα της ιστορίας διαμορφώνεται σαν μια «στατιστική οντότητα» πίσω από τις επιμέρους ατομικές ιστορίες ανθρώπων. Το εντυπωσιακό (και πολύ ενδιαφέρον εδώ) είναι πως ενώ ο καθένας από εμάς συνήθως χρησιμοποιεί την λογική ή συγκεκριμένες παραδοχές για να διαμορφώσει τις επιμέρους πράξεις του, το σύνολο που τελικά οδηγεί την Ιστορία φαντάζει μερικές φορές τόσο παράλογο και περίεργο (και φυσικά ποτέ συμμετρικό ως προς τον χρόνο) που αναρωτιέται κανείς τι ακριβώς συμβαίνει και πού βρίσκεται το όριο αυτής της συνολικής συμπεριφοράς.

Αυτό που συνήθως ονομάζουμε «ιστορικό μυθιστόρημα» μπορεί θεωρητικά να καταπιάνεται με την ανάπτυξη μιας αφήγησης στο πλαίσιο ενός συγκεκριμένου ιστορικού πλαισίου αλλά συνήθως ακολουθεί αυτό που θα λέγαμε «κανόνα του μέσου όρου» και οδηγεί τους ήρωες και τα πρόσωπα του βιβλίου σαν καρυδότσουφλα πάνω στο κύμα της Ιστορίας και όχι το αντίθετο (δηλαδή, την δημιουργία του ιστορικού πλαισίου με βάση τις επιμέρους αφηγήσεις). Πράγμα απόλυτα κατανοητό, μια που κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο και λογοτεχνικά ριψοκίνδυνο.

Μ’ αυτήν την έννοια μονάχα βιβλία που αφορούν στην πολυπλοκότητα και το χάος μιας εποχής μπορώ να σκεφτώ που να μπορούν να ακουμπήσουν αυτή τη δυναμική οργάνωση της Ιστορίας. Ένα τέτοιο είναι το Against the Day του Pynchon. Ένα τέτοιο είναι το USA του John Dos Passos. Αλλά και ένα τέτοιο είναι και το Hotel New York του Τρεχλή.

Αναμφισβήτητα η εποχή απ΄ το 1900 έως το 1920 αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες και πολύπλοκες εποχές στην σύγχρονη ανθρώπινη ιστορία, και υπόβαθρο τόσο του Against the Day όσο και του Hotel New York. Το χάος αλλά και η δημιουργικότητα αποτελούν κεντρικό σημείο των ηρώων και στα δυο βιβλία, αλλά ειδικά στο βιβλίο του Τρεχλή το έντονο ελληνικό στοιχείο κάνει την όλη αφήγηση πολύ πιο εύπεπτη για έναν Έλληνα αναγνώστη.

Το Hotel New York ομολογουμένως ξενίζει με την ανάπτυξή του, μια που, όπως τα κεφάλαια και τα μέρη του βιβλίου αλλάζουν, ο αναγνώστης (εγώ τουλάχιστον) νιώθει την ασυμμετρία του χρόνου και της ανάπτυξης να τον αναγκάζουν να αναρωτηθεί τι ακριβώς διαβάζει. Μια προσωπική ιστορία; Μια ιστορία της εποχής; Μια σειρά από θεωρητικές σκέψεις για την τέχνη και την αισθητική; Ή ένα σύνολο που λίγο έχει να κάνει με τα παραπάνω αλλά έχει περισσότερο να κάνει με την εσωτερική ανάγκη του ίδιου του συγγραφέα να βάλει τη θέση του στον κόσμο; Η αλήθεια είναι πως δεν έχω απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα, αλλά αυτή η αλλαγή στην εστίαση του κάθε μέρους του βιβλίου, σαν την αλλαγή στο τέμπο ενός μουσικού έργου κάνει το βιβλίο εξαιρετικά ενδιαφέρον σαν σύνολο, φτάνοντας ακόμη και να ενοχλήσει που η γραμμική ανάπτυξη δεν αποτελεί τμήμα του.

Από εκεί και πέρα νομίζω η επιτυχία του βιβλίου βρίσκεται ακριβώς στο ότι ο συγγραφέας δεν ενδιαφέρεται να σπρώξει τον ήρωα και τους ήρωες πάνω στο πλαίσιο της Ιστορίας αλλά κάνει ακριβώς το αντίθετο: προσπαθεί να τον εντάξει σαν κινητήριο δύναμη μιας εποχής και ενός αιώνα που θα φέρει τόσα δεινά στην Ευρώπη και τον κόσμο. Οι «μικροιστορίες» και «μικροδιηγήσεις» που αποτελούν τα δομικά χαρακτηριστικά του βιβλίου είναι σαν μικρές συμμετρικές «εξισώσεις κίνησης» που οδηγούν τελικά σε ένα πολύπλοκο σύνολο ενώ από μόνες τους φαντάζουν τόσο απλές. Αλλά υπάρχει στ’ αλήθεια τίποτε απλό στον τρόπο με τον οποίο ενεργούν οι άνθρωποι;»

Πηγές:

https://ficciones.wordpress.com/2017/10/23/hotel-new-york-%CE%B2%CE%BB%CE%AC%CF%83%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%81%CE%B5%CF%87%CE%BB%CE%AE%CF%82/

http://www.biblionet.gr/author/61553/%CE%92%CE%BB%CE%AC%CF%83%CF%83%CE%B7%CF%82_%CE%A4%CF%81%CE%B5%CF%87%CE%BB%CE%AE%CF%82

https://www.bookcity.gr/reviews/22313-book-review-hotel-new-york-%CE%B2%CE%BB%CE%AC%CF%83%CF%83%CE%B7%CF%82-%CF%84%CF%81%CE%B5%CF%87%CE%BB%CE%AE%CF%82

Οικονομικές θεωρίες: Ayn Rand

Το φθινόπωρο του 1925, μια νεαρή καλλιεργημένη Ρωσίδα που στις πρώτες της συγγραφικές απόπειρες έχει χρησιμοποιήσει ως ψευδώνυμο το Ayn Rand, αηδιασμένη από το σοβιετικό καθεστώς, παίρνει άδεια να επισκεφθεί κάποιους συγγενείς της στην Αμερική. Έχει ήδη φοιτήσει στο Πανεπιστήμιο, έχει μελετήσει φιλοσοφία και λογοτεχνία και μιλάει γαλλικά και γερμανικά. Φτάνει στη Νέα Υόρκη τον Φεβρουάριο του 1926, μένει για λίγο στο Chicago και από εκεί μετακινείται στο Holywood, όπου θα γνωριστεί με τον σκηνοθέτη Cecil deMille και θα αρχίσει να βγάζει τον επιούσιο ως αναγνώστρια σεναρίων. Η συνάντησή της με τον ανερχόμενο τότε ηθοποιό Frank O’Connor καταλήγει σε γάμο το 1929. Η νεαρή παίρνει την αμερικανική υπηκοότητα το 1931. Στην πατρίδα της δεν θα ξαναγυρίσει ποτέ.

Εν τω μεταξύ, από τη δεκαετία του ’30 η Rand αρχίζει να εκδίδει τα πρώτα της έργα με θέματα την πάλη μεταξύ του ατόμου και του κράτους στη Σοβιετική Ένωση και τον θρίαμβο του απολυταρχικού κολεκτιβισμού έναντι του «εγώ». Όμως, διάσημη θα την κάνει το μυθιστόρημά της που εκδόθηκε το 1943 με τίτλο The Fountainhead (στα ελληνικά: Κοντά στον ουρανό).

Συγχρόνως, η Rand, έχοντας γνωριστεί με τον διάσημο Ludwig von Mizes, βασικό εκπρόσωπο της αυστριακής οικονομικής σχολής, αναπτύσσει πολιτική δράση: τοποθετείται υπέρ του καπιταλισμού και της ελεύθερης αγοράς και κατά του κομμουνισμού. Με τη μετακίνησή της το 1951 από το Los Angeles στη New York βρίσκεται στο κέντρο μιας ομάδας σημαντικών διανοουμένων (Alan Greenspan, Nathaniel Branden, Leonard Peikoff). Το 1957 εκδίδεται το σημαντικότερο έργο της με τίτλο Atlas Shrugged (Ο Άτλας επαναστάτησε), το «βιβλίο-φάλαινα», όπως το χαρακτήρισε κάποιος κριτικός εξαιτίας του τεράστιου μεγέθους του («σε οποιονδήποτε αρέσει αξίζει μια αυστηρή διάλεξη για την εξοικονόμηση του χαρτιού», ήταν η φράση του). Με στοιχεία από τον ρομαντισμό, τα έργα μυστηρίου και τα έργα επιστημονικής φαντασίας, σε αυτό το βιβλίο η Rand υπερασπίζεται την φιλοσοφική της θεωρία, γνωστή με το όνομα «Αντικειμενισμός», την οποία αργότερα παρουσίασε σε πανεπιστημιακές αίθουσες, στο Κογκρέσο, σε talk shows, σε ραδιοφωνικά προγράμματα κ.λπ..

Το 1958 ο Branden ιδρύει το Nathaniel Branden Institute (NBI), με κεντρικό στόχο την προώθηση των ιδεών της Rand, στόχος ο οποίος αργότερα επικρίθηκε σφοδρά από πολλούς οπαδούς της αλλά και από τον ίδιο τον ιδρυτή του NBI με το επιχείρημα ότι ο Αντικειμενισμός δημιουργεί μια κατάσταση πνευματικής καταπίεσης.

Σε αντίθεση με την ιδέα ότι η πραγματικότητα είναι παιχνίδι των θεών ή ότι διαφέρει από άτομο σε άτομο, ο Αντικειμενισμός της Rand διασώζει τα γεγονότα ως γεγονότα, ανεξάρτητα και ανεπηρέαστα από τις απόψεις ή τις πεποιθήσεις κάποιου. Η πραγματικότητα είναι απόλυτη: «δεν μπορείς να φας την τούρτα σου και συγχρόνως να την έχεις», λέει η Rand. Στο επίκεντρο  τοποθετεί «την ιδέα του ανθρώπου ως ηρωικού όντος, με την προσωπική του ευτυχία ως ηθικό σκοπό της ζωής του, με την παραγωγική επιτυχία ως την πιο ευγενή δραστηριότητα και τη λογική ως τη μόνη απόλυτη αξία». Θεμέλιο της ανθρώπινης ύπαρξης είναι ο Λόγος (προφανές αριστοτελικό δάνειο), ο οποίος μπορεί να εξασφαλίσει γνωστική βεβαιότητα και να οδηγήσει σε αποτελεσματική πράξη, και κεντρική ιδέα στο ηθικό πεδίο είναι ο ηθικός εγωισμός (virtue of selfishness, όπως ήταν και ο τίτλος ενός διάσημου βιβλίου της) που στηρίζει την άποψη ότι το άτομο πρέπει να υπάρχει για τους δικούς του σκοπούς, χωρίς να θυσιάζει ούτε τον εαυτό του για τους άλλους ούτε τους άλλους για τον εαυτό του^. ο άνθρωπος, ισχυρίζεται η Rand, είναι ανάγκη να επιβιώσει ως άνθρωπος (man’s survival qua man). Επιπλέον, η Rand θεωρεί τον καπιταλισμό του laissez faire ως το μόνο ηθικό σύστημα, επειδή είναι το μόνο που προασπίζεται τα ατομικά δικαιώματα, και απορρίπτει ρητά τον κολεκτιβισμό και τον κρατισμό. Το κράτος, υποστηρίζει η φιλόσοφος, πρέπει να υπάρχει για να προωθεί όχι το «δημόσιο συμφέρον», αλλά το συμφέρον κάθε ατόμου ξεχωριστά και δεν χρειάζεται να ελέγχει ούτε τις ιδέες ούτε την παραγωγή.

Οι συντηρητικοί, αν και ενοχλούνται από την άθεη λογοκεντρικότητά της, υιοθετούν πολλές από τις ιδέες της, εκτιμώντας ιδιαιτέρως το αντικομουνιστικό της μένος. Οι αριστεροί κυριολεκτικά την απεχθάνονται (ο Noam Chomsky την αποκάλεσε «διαβολική»), και γι’ αυτό φροντίζουν να αναδείξουν τις αμφιλεγόμενες πολιτικές και κοινωνικές της θέσεις. Οι φιλελεύθεροι παραπέμπουν σε αυτήν όταν χρειάζεται να υποστηρίξουν την αξία του ατόμου (έναντι της ισοπέδωσης του «εμείς») και της ελεύθερης αγοράς.  

Παρά τις βιτριολικές κριτικές, το έργο της Rand ήταν και εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά δημοφιλές και οι πωλήσεις των βιβλίων της πολύ υψηλές. Όσο για τις ιδέες της, ακόμα συζητούνται, υποστηρίζονται, αμφισβητούνται, απορρίπτονται, επαινούνται, αγνοούνται. Το φαινόμενο Rand διχάζει και τους ακαδημαϊκούς και τους λογοτεχνικούς κύκλους, ενώ, παραδόξως για φιλόσοφο, η ζωή και η φιλοσοφία της έχουν γίνει κομμάτι της pop culture.

Πηγές για τις εικόνες:

http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,1927269,00.html 

http://www.artonstamps.org/champs/ayn-rand.htmhttp://www.artonstamps.org/champs/ayn-rand.htm

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CF%85%CE%BD_%CE%A1%CE%B1%CE%BD%CF%84https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CF%85%CE%BD_%CE%A1%CE%B1%CE%BD%CF%84

Περί αρετής

Στον πλατωνικό διάλογο Πρωταγόρας, ο Σωκράτης αγωνίζεται να αποδείξει ότι όλες οι αρετές είναι γνώση, πράγμα που αποτελεί τον ασφαλέστερο τρόπο για να δειχθεί ότι είναι διδακτές, ενώ ο Πρωταγόρας μετακινείται προς την άποψη ότι οι αρετές είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από επιστήμη, πράγμα που σημαίνει ότι αρνείται οποιαδήποτε δυνατότητα διδασκαλίας τους.

Για να βρεθείτε για μια στιγμή στη θέση των δύο αντιπάλων, σας θέτω το εξής ερώτημα: ποιο νομίζετε ότι είναι πιο σωστό, να το βάλει κανείς στα πόδια μπροστά στον κίνδυνο ή να τον αντιμετωπίσει; Αν υποστηρίξετε τον «δειλό», αυτόν που το βάζει στα πόδια, υποστηρίζετε μαζί με τον Πρωταγόρα μια συνεπή αισθησιοκρατική θέση και λέτε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι ο «δειλός» κάνει σωστότερη επιλογή έναντι του ανδρείου, αφού το να χάσει τη ζωή του είναι το μέγιστο κακό που μπορεί να του συμβεί και είναι βέβαια παράλογο να το επιδιώκει κανείς. Αν πάλι είστε με το μέρος των «ανδρείων», τότε μαζί με τον Σωκράτη πιστεύετε ότι ανδρείος δεν είναι αυτός που επιζητεί τον κίνδυνο, γιατί τότε θα ήταν απλώς ανόητος, αλλά αυτός που γνωρίζει –τονίζω: αυτός που γνωρίζει- ότι υπάρχουν κακά μεγαλύτερα από τον θάνατο.

Salvator Rosa, Démocrite et Protagoras 

(17^ος αιώνας), Musée de l’Ermitage

Ο Πρωταγόρας εικονίζεται στα δεξιά

Μονόλογος, διάλογος, μύθος, ποιητικά αποσπάσματα, επιχειρήματα εμπειρικά και παραγωγικοί συλλογισμοί, όλα αυτά δεν είναι αρκετά για να οδηγήσουν τη συζήτηση σε μια ολοκλήρωση. Όπως συχνά συμβαίνει στους πλατωνικούς διαλόγους, το ζήτημα παραμένει σε εκκρεμότητα. Ο διάλογος τελειώνει με φιλοφρονήσεις και από τις δύο πλευρές και αμοιβαίες υποσχέσεις για επανάληψη της συζήτησης, επιβεβαιώνοντας την παρατήρηση του François Châtelet ότι σε όλες τις συζητήσεις μεταξύ του Σωκράτη και των σοφιστών και οι δύο πλευρές βγαίνουν χαμένες. Οι δεύτεροι, ενώ καμώνονταν πως όλα τα ήξεραν, μένουν μετά τη συζήτηση εκτεθειμένοι και θυμωμένοι. Και ο Σωκράτης ποτέ δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει την κουβέντα. Όλα τα θέματα που θίγονται παραμένουν ανοιχτά και το μόνο κέρδος από τη συζήτηση είναι η διαπίστωση πως κάθε άποψη βασισμένη στην υποκειμενικότητα, κάθε γνώμη, είναι κενή, καθώς είναι πάντοτε έκφραση συμφέροντος, πάθους, ιδιοτροπίας.

Πηγή για την εικόνα:

https://en.wikipedia.org/wiki/Protagoras

Το φθινόπωρο του Godward

«Ο κόσμος δεν είναι αρκετά μεγάλος για να χωρέσει και εμένα και τον Picasso»: αυτά τα λίγα λόγια απελπισίας έγραψε στο σημείωμα που συνόδευε την αυτοκτονία του το 1922 ο Άγγλος νεοκλασικιστής ζωγράφος John William Godward. Κανένα άλλο γραπτό του ή εικόνα του δεν έχει σωθεί. Η οικογένειά του ποτέ δεν συγχώρησε την αυτοκτονία του, όπως και ποτέ δεν του συγχώρησε την επιλογή του να γίνει ζωγράφος: έκαψε γι’ αυτό όλα του τα έγγραφα και κατέστρεψε όλες του τις φωτογραφίες που υπήρχαν στα οικογενειακά άλμπουμ.

Waiting for an answer (1889), Ιδιωτική συλλογή

Πιθανόν ο ζωγράφος απεικονίζει στα δεξιά τον εαυτό του

Τα ροδαλά κορίτσια του Godward με την πλούσια κόμη, ντυμένα με ρούχα σε έντονα χρώματα και γεμάτα πτυχές, μερικά από αυτά αέρινα και διάφανα που αφήνουν το λευκό κάλλος των σωμάτων να διαγράφεται ελεύθερα, σε πόζες αφύσικες αλλά ερωτικές, αναπνέουν μέσα σε ένα περιβάλλον αυστηρό, στατικό, στυλιζαρισμένο. Ένας αρχαίος (ελληνορωμαϊκός) πολιτισμός, φωτεινός, εξιδανικευμένος, ξαναζεί στους πίνακές του. Τι να πουν τα έργα του Godward, αυτού του προστατευόμενου του Sir Lawrence Alma-Tadema, σε μια εποχή που η μοντέρνα τέχνη αρχίζει να κερδίζει έδαφος; Οι δυο ζωγράφοι, «βικτωριανοί με τήβεννο» όπως τους χαρακτηρίζουν, κουβαλούν τη γεύση και το άρωμα ενός άλλου καιρού που όλο και περισσότερο υποχωρεί παραχωρώντας τη θέση του στη νέα εποχή του μηδενισμού και της θραυσματικότητας. Η τέχνη του Godward παύει να είναι δημοφιλής, ενώ ο ντανταϊσμός και ο υπερρεαλισμός εισβάλλουν κατακλύζοντας τα πάντα.

Όμως, την πιο γήινη εποχή του χρόνου την θέλουμε ρομαντική. Στον πίνακα που ο Godward ζωγράφισε το 1900 με τίτλο (Autumn) (Φθινόπωρο) μια μελαχρινή κόρη κόβει σταφύλι, το φρούτο του φθινοπώρου, από μια κληματαριά που την στεφανώνει.  

Πηγές για τις εικόνες:

https://www.wikiart.org/en/john-william-godward/waiting-for-an-answer-1889

https://www.wikiart.org/en/john-william-godward/autumn-1900

Η αρχαία τέχνη σαν παραμύθι XI

Πήγα πικραμένη στον Θύα τον γραμματικό που ήξερε να δένει με τις κατάρες του τον νου των ανθρώπων. Στα χέρια μου κρατούσα ένα μολύβδινο φύλλο που αγόρασα από τον Νέμωνα τον σιδερά.

«Έναν κατάδεσμο θέλω να μου φτιάξεις», του είπα.

«Ποιον θες να καταραστείς;» με ρώτησε, όταν ακούμπησα το μολυβδόφυλλο πάνω στον πάγκο του.

«Γράφε», του είπα.

Τον είδα που δίσταζε.

«Γράφε», του ξαναείπα και έβαλα στα χέρια του δυο μνες. «Γράφε αυτό που θα σου πω».

Ο Θύας πήρε το κεντρί και άρχισε να χαράζει πάνω στο μολύβι όσα του υπαγόρευα.

«Καταδέω τη Μιρύνα και όσους την υποστηρίζουν προς τον Ερμή τον Εριόνιο και προς την Περσεφόνη και προς τη Λήθη. Καταδέω τον νου της, τη γλώσσα της, την ψυχή της και όσα κάνει εναντίον μου. Να μην έχει μάτια να βλέπει γύρω  της. Να πετρώσουν τα πόδια της. Σκουλήκια να φάνε τα χέρια της. Να αποστρέφουν το πρόσωπό τους οι άντρες όταν την βλέπουν. Να δεθεί κόμπος η γλώσσα της. Να παραλύσει ο νους της».

«Τελείωσες;» με ρώτησε.

 «Τελείωσα», του απάντησα.

«Πολλή χολή έβγαλες», είπε ο Θύας και άρχισε να τυλίγει το μολυβδόφυλλο.

Τον κοίταξα χωρίς να μιλώ καθώς το έδενε γερά.

«Αυτή που έβγαλες πάει, έφυγε», μου είπε. «Μ’ αυτήν που έμεινε στην ψυχή σου κοίτα να δεις τι θα κάνεις».

Μ’ ενόχλησαν τα λόγια του.

«Δεν βλέπεις πως η καρδιά μου έγινε ίδια με πέτρα;»

«Το βλέπω».

«Τώρα που έχασα τον Αινέα δεν με νοιάζει κι αν πεθάνω», του είπα αποφασισμένη. «Χόρτασα τον πόνο. Αυτή η βρόμα η Μιρύνα, που τον έκλεψε μέσα από τα χέρια μου, θέλω να βασανίζεται όσο ζει».

Ο Θύας τύλιξε το μολυβδόφυλλο και μου το έδωσε. Το έκρυψα κάτω από το ρούχο μου. Περπάτησα ως έξω από τα τείχη, εκεί που θάβουν τους μιασμένους. Έσκαψα έναν μικρό λάκκο κι εκεί το ακούμπησα. Το σκέπασα με πέτρες και ακατάληπτες λέξεις. Πάνω τους έριξα μια χούφτα στάχτη.

Πήρα τον δρόμο για το σπίτι. Δεν πρόλαβα να περάσω το κατώφλι όταν μου είπαν πως πριν από λίγο είχε χαθεί ο Αινέας. Από το άλογο είχε πέσει και έσπασε το κεφάλι του. Η ψυχή μου σφίχτηκε και ένας πόνος σαν από μαχαιριά μούδιασε το κορμί μου. Μα πριν προλάβω να ρωτήσω πού και πώς οιμωγές ακούστηκαν. Πετάχτηκα έξω στη στιγμή. Η Μυρίνα, αλλοπαρμένη, με λυμένα μαλλιά και καταματωμένα μάγουλα, έτρεχε στους σκονισμένους δρόμους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Πρόκειται για κατάδεσμο που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 3ου π.Χ. αιώνα και βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τάραντα.

Το παραμύθι έγραψε ο Βλάσσης Τρεχλής.

Πηγή για την εικόνα:

https://taenoikwkaiendimw.blogspot.gr/2015/04/blog-post.html