Benito Sereno

Μια καλοστημένη θεατρική παράσταση με ενορχηστρωτή τον πανούργο σενεγαλέζο σκλάβο Babo είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει πάνω στο San Dominick, το ισπανικό πλοίο που έχει για καπετάνιο του τον Don Benito Sereno. Κι όμως … ο Amasa Delano, καπετάνιος του αμερικανικού πλοίου που πλευρίζει το περίπου ακυβέρνητο ισπανικό σκαρί και ετοιμάζεται να το βοηθήσει, ξεγελιέται από τα φαινόμενα αδυνατώντας να δει την πραγματικότητα. Ο Sereno  του φαίνεται αδύναμος και ασθενικός, ο Babo πιστός και αφοσιωμένος, το πλήρωμα ράθυμο και αδιάφορο, οι μαύροι σκλάβοι ταλαιπωρημένοι και αδικημένοι. Εγκατάλειψη, παραίτηση, ασθένεια και πείνα ταλαιπωρούν  το ισπανικό πλοίο και τους επιβάτες του. Ο Delano, αφελής, αισιόδοξος, αλαζόνας, ορμητικός όπως η νέα δύναμη που έρχεται να αντικαταστήσει την κουρασμένη ισπανική αυτοκρατορία στην κυριαρχία των θαλασσών, είναι στ’ αλήθεια τυφλωμένος από τη σκιά που ρίχνει στα πράγματα και στα γεγονότα ο διαβολικός Babo.

Seguid vuestro jefe (=ακολουθήστε τον αρχηγό σας) είναι γραμμένο στη θέση του ακρόπρωρου και μέχρι τα ίσαλα της πλώρης. Ωστόσο, πάνω στο ισπανικό πλοίο, όλα είναι αντεστραμμένα. Ποιος είναι ο καλός και ποιος ο κακός; Ποιος ο αφέντης και ποιος ο δούλος; Ακόμη κι όταν η απάτη αποκαλύπτεται, εκείνο που μένει να κυριαρχεί είναι η καρδιά του σκότους. Ο Babo πεθαίνει, η κουρασμένη ισπανική αυτοκρατορία προσπαθεί να δείξει ότι διατηρεί την εξουσία της, αλλά τα μάγια δεν λύνονται. Ο Don Sereno δεν μπορεί να αντέξει τόσο σκοτάδι όσο αυτό που έζησε αιχμάλωτος του «πιστού» του δούλου. Κοίταξε κατάματα το κακό κι ήρθε η ώρα αυτό να τον σκοτώσει. Σώζεται μόνον ο Delano, απλός παρατηρητής του κακού. Η τυφλότητά του τον σώζει, αν και δεν μπορεί παρά να έχει γίνει κάπως σοφότερος.   

Η εξέγερση σκλάβων που σημειώθηκε πάνω σε ισπανικό εμπορικό πλοίο το 1799 έδωσε στον Herman Melville την ιδέα να γράψει τη σπουδαία νουβέλα του Benito Sereno, λένε κάποιοι μελετητές. Όμως, εκτός από το γεγονός ότι το έργο είναι ενδεχόμενο να μιλάει για τη δουλεία (υπέρ ή κατά μένει να το αποφασίσουν οι κριτικοί), κυρίως αποκαλύπτει τα σκοτεινά και αχαρτογράφητα βάθη του ανθρώπινου μυαλού, πολύ πριν η ψυχανάλυση και οι μοντερνιστές λογοτέχνες του 20^ού αιώνα καταπιαστούν με το θέμα.

Πηγές για τις εικόνες:

https://en.wikipedia.org/wiki/Benito_Cereno

http://www.pixelsandpedagogy.com/pedagogy/teaching-melvilles-benito-cereno

Η αρχαία τέχνη σαν παραμύθι VI

Με περίμενε η Ιάνθη μαζί με όλα τα κορίτσια, τις μανάδες και τους γέροντες στις πύλες τις πόλης. Είχε προφτάσει ο αγγελιαφόρος τα χαρμόσυνα νέα. «Νικήσαμε στη μάχη τους εχθρούς», είπε κι έτρεξαν όλοι. Στα χέρια μας κρατούσαμε τα όπλα τους. Ένα στεφάνι από λουλούδια στόλιζε το κεφάλι της, μα δεν ήταν αυτό που την έκανε να ξεχωρίζει. Όλοι έλεγαν πως ήταν ίδια η θεά Άρτεμις, έτσι όπως τη ζωγράφισε ο Θέμις, ο ζωγράφος, πάνω στο αγγείο που γεμάτο σπονδές αφιερώσαμε στο ιερό της. Ψηλή. Λυγερή. Περήφανη. Πανέμορφη. Στάθηκε στο πλάι μου εκείνη την ημέρα. Μαζί περπατήσαμε ως τον ναό του Ηφαίστου και όλοι την είδαν. Στον μήνα πάνω την έκανα γυναίκα μου. 

Μ’ ακολουθούσε κάθε πρωί στα χωράφια. Μπροστά οι δούλοι πίσω εμείς, στιγμή δεν ήθελε να αφήσει ο ένας τον άλλον από τα μάτια του. Κάτω από τη συκιά καθόμαστε με πλεγμένα χέρια και κοιταζόμαστε στα μάτια, όταν ο αγριόχοιρος πέρασε από τις παρυφές του δάσους στα σπαρτά. Πιο πολύ τρόμαξε απ’ ό,τι οι δούλοι που τον κύκλωσαν στη στιγμή. Κάποιος απ’ αυτούς του έριξε μια με το τσαπί καθώς περνούσε πλάι του, κι άλλος ένας τον κάρφωσε με το δικράνι. Το λαβωμένο ζώο στριφογύρισε και αποτρελαμένο έφυγε κατά τη μεριά όπου στέκονταν η Ιάνθη. Όσο και αν το περήφανο κορίτσι έμοιαζε της Αρτέμιδας, δεν είχε ούτε το σπαθί ούτε το τόξο της θεάς στα χέρια. Ο αγριόχοιρος έπεσε πάνω της. Την πέταξε κάτω το δυνατό ζώο και μέσα στην τρέλα του την αποτέλειωσε με ένα δεύτερο χτύπημα.

Στο νεκροκρέβατο την έβαλα εγώ ο ίδιος. Το πέπλο του Υμέναιου κάλυπτε το αρμονικό κορμί της μαζί και τις πληγές. Ο πόνος είχε χαθεί από το πρόσωπό της. Γαλήνια έδειχνε. Απόθεσα στο θεϊκό κεφάλι της ένα ασημένιο στεφάνι στολισμένο με πήλινα, ζωγραφισμένα διακοσμητικά άνθη, φτιαγμένο από τον Χάρι, τον αδελφό του Θέμι του ζωγράφου. «Μόνον τη γη δεν τρώει ο χρόνος», μου είπε για να με παρηγορήσει. Όταν η ομορφιά θα έχει γίνει σκόνη, όταν όλα θα έχουν σβήσει σ’ αυτή τη γη, όταν κανείς δεν θα μνημονεύει τα ονόματά μας, αυτό το στεφάνι μέσα στο λαγούμι του Άδη θα ζει ακόμη. Αυτό το λουλουδάτο στεφάνι θα είναι ο μοναδικός μάρτυρας πως το κεφάλι που στόλιζε ήταν η περήφανη ομορφιά της Ιάνθης.

Σημείωση: Πρόκειται για κεφαλή μικρού κοριτσιού που στολίζεται από μεταλλικό στεφάνι με ένθετα πήλινα ζωγραφισμένα διακοσμητικά άνθη. Φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 300-400 π.Χ. και βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάτρας.
Το παραμύθι έγραψε ο Βλάσσης Τρεχλής.

Πηγή για την εικόνα:

https://plykogiannis.blogspot.gr/2012/04/images-of-repentance-in-archaeological.html