Οι Μούσες του Proust: Mme Arman de Caillavet

Η Léontine Lippmann, πιο γνωστή με το επώνυμο του συζύγου της ως Mme Arman de Caillavet, δεν ήταν καθόλου τυχαία γυναίκα. Πρώτα-πρώτα καταγόταν από πλούσια εβραϊκή οικογένεια, έπειτα ήταν η μούσα και η αγαπημένη του σπουδαίου πεζογράφου Anatole France, που για χάρη της έγραψε τα μυθιστορήματα Thaïs (Θαΐς) και Le lys rouge (Κόκκινος κρίνος). Τέλος, ήταν μία διάσημη salonnière στην περίοδο της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας.

Ήταν όμορφη γυναίκα, μελαχρινή με γαλανά μάτια, κι επίσης ήταν έξυπνη και καλλιεργημένη. Στο σαλόνι της, στη λεωφόρο Hoche, κοντά στην Place de l’ Étoile, καθισμένη στην μπερζέρα της πλάι στη φωτιά, υποδεχόταν ανθρώπους της γαλλικής ελίτ: συγγραφείς, ηθοποιούς, δικηγόρους και πολιτικούς. Κάθε Τετάρτη παρέθετε δείπνο στους επιφανείς καλεσμένους της, ανάμεσα στους οποίους ο Alexandre Dumas, ο Ernest Renan, ο Maurice Barrès, η Sarah Bernhardt, ο Aristide Briand, ο Georges Clemanceau, η Collete, ο Lucien Guitry και ο γιος του Sasha, ο Jean Jaurès, ο Raymond Poincaré, ο Marcel Prévost και φυσικά ο Anatole France. Κι ακόμα ένας διάσημος, ο Marcel Proust, σύχναζε στο σαλόνι της.

Αυτός ο τελευταίος ήταν που αθανάτισε τη Mme Arman de Caillavet, αφού αυτή ήταν η έμπνευση για τη δική του μυθιστορηματική salonnière, πιο γνωστή και από τις πραγματικές, τη Mme Verdurin. Το σαλόνι της βρισκόταν στο quai de Conti και οι «πιστοί» του υποχρεώνονταν να υιοθετήσουν τις αισθητικές προτιμήσεις της οικοδέσποινας. Να λατρέψουν τον ποιητή που λάτρευε, να εγκωμιάσουν τον μουσικό που εγκωμίαζε, να αναγνωρίσουν τον ζωγράφο που αναγνώριζε. Είναι η ίδια που βοήθησε να αναπτυχθεί το ειδύλλιο ανάμεσα στον Charles Swann και στην Odette και είναι η ίδια που θέλησε να τους απομακρύνει όταν ανακάλυψε ότι ο Swann την πρόδιδε συναναστρεφόμενος ανωτέρους ανθρώπους από αυτήν.

Η Mme Verdurin είναι τελείως διαφορετική από την Mme Arman de Caillavet. Αυτή η εκπρόσωπος της υψηλής μπουρζουαζίας είναι ανόητη, επηρμένη, και κακόβουλη. Ο Proust την γελοιοποιεί καταπώς της αξίζει, καθώς εξηγεί ότι η κυρία δεν τολμά να γελάσει από φόβο μήπως της πέσει το σαγόνι, μια που κάτι τέτοιο της είχε συμβεί στο παρελθόν και σώθηκε μόνο χάρη στην ικανότητα του γιατρού Cottard, τον οποίο έκτοτε η ευγνωμονούσα Mme Verdurin αποκαλούσε Docteur Dieu. Κι όμως, παρά τη ρηχότητα και την υποκρισία της, η Mme Verdurin, μετά τον θάνατο του πρώτου συζύγου της, παντρεύεται τον πρίγκιπα de Guermantes και έτσι –αλίμονο!- παίρνει τον τίτλο της πριγκίπισσας κυριολεκτικά, αλλά και της «πριγκίπισσας» της παρισινής ζωής.

Τόσο ζωντανά περιγράφει ο Proust, στο À la recherche du temps perdu (Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο) την παρακμή που σέρνεται στη Γαλλία κατά την προπολεμική περίοδο!

Πηγή για την εικόνα:

https://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9ontine_Lippmann#/media/File:Caillavet,_L%C3%A9ontine_de.jpg