Για τον Λεβιάθαν του Hobbes (Μέρος Α΄)

Πόσα πολλά πράγματα μπορεί να μας πει το εξώφυλλο ενός βιβλίου; 
Εδώ πρόκειται για το διασημότερο ίσως βιβλίο στην ιστορία της πολιτικής φιλοσοφίας: Thomas Hobbes, Leviathan or The Matter, Form and Power of a Common-Wealth Ecclesiasticall and Civil (Λεβιάθαν. Η ύλη, μορφή και εξουσία μιας εκκλησιαστικής και λαϊκής πολιτικής κοινότητας).

Εκδόθηκε το 1651 και το όνομά του αποτελεί αναφορά στον βιβλικό Λεβιάθαν, ένα φοβερό θαλάσσιο κήτος που τρέπει σε φυγή όσους το αντικρίζουν. Στην επιγραφή, στην κορυφή της εικόνας, αναγράφονται οι στίχοι από τον Ιώβ: Non est potestas super terram qua comparetur ei (καμιά δύναμη στη γη δεν συγκρίνεται μαζί του). Με αυτό το τέρας, με το οποίο καμιά δύναμη δεν παραβγαίνει, συγκρίνει την κυρίαρχη πολιτική εξουσία ο Hobbes. Προσωποποίησή της είναι ο μονάρχης.

Στο εξώφυλλο, λοιπόν, του βιβλίου εικονίζεται ο αρχηγός του κράτους, φοβερός και τρομερός, τεράστιος σε διαστάσεις, με κορόνα στο κεφάλι και με τα σύμβολα της πολιτικής και της θρησκευτικής εξουσίας στα δυο του χέρια. Υψώνεται πάνω από τη γη που του ανήκει, προστατευτικός αλλά και απειλητικός συνάμα. Το κορμί του το αποτελούν οι υπήκοοι. Μικροσκοπικά, ανίσχυρα ανθρωπάκια που δεν κοιτάζουν τον αναγνώστη, αλλά έχουν το βλέμμα τους στραμμένο προς τον αρχηγό του κράτους. Δεν υπάρχουν χωρίς αυτόν, αλλά κι εκείνος τους έχει ανάγκη για να νομιμοποιεί την ισχύ και την εξουσία του. Κάτω από τον μονάρχη εκτείνεται η περιοχή στην οποία ηγείται: ένας οικισμός και, στο βάθος, μια περιτειχισμένη πόλη με την εκκλησία και το φρούριό της. 

Πιο κάτω, ο τίτλος του βιβλίου μαζί με το όνομα του συγγραφέα χωρίζουν την εικόνα στα δυο: τα σύμβολα της πολιτικής και της στρατιωτικής εξουσίας στη μία πλευρά, τα σύμβολα της εκκλησιαστικής εξουσίας στην άλλη. Στο κάστρο αντιστοιχεί η εκκλησία, στο στέμμα αντιστοιχεί η επισκοπική μίτρα, το κανόνι σχετίζεται με τους κεραυνούς. Τα τρόπαια του πολέμου έχουν απέναντί τους μια σύνθετη εικόνα που αποτελείται από ένα ζευγάρι κέρατα, που φέρει την επιγραφή Dilemma, τρία δικράνια που στα δόντια τους έχουν γραμμένα κατά ζεύγη Spiritual (Πνευματικό)/Temporal (Χρονικό), Real (Πραγματικό)/Intentional (Σκόπιμο), Direct (Άμεσο)/Indirect (Έμμεσο), και μία τρίαινα με την επιγραφή Syllogisme. Στο κατώτατο σημείο, το πεδίο της μάχης αντιστοιχεί sε μια εκκλησιαστική σύνοδο στην οποία φαίνεται να συζητείται κάποιο θεολογικό ζήτημα.

Πηγές:

Thomas Hobbes, Λεβιάθαν. Η ύλη, μορφή και εξουσία μιας εκκλησιαστικής και λαϊκής πολιτικής κοινότητας, ελλ. μτφ. Γρηγόρης Πασχαλίδης-Αιμίλιος Μεταξόπουλος, Αθήνα, Γνώση, 2006.

http://en.wikipedia.org/wiki/Leviathan_(book)

http://darwinianconservatism.blogspot.gr/2014/01/hobbess-pictures-of-leviathan-and.html