Τα λογοτεχνικά σαλόνια είναι παριζιάνικη ιδιοτροπία και η Marie-Térèse
Geoffrin είναι
αναμφισβήτητα από τις πιο διάσημες παριζιάνες salonnières, αφού
καταφέρνει, χάρη στην περιουσία και στην καλλιέργειά της, και συγκεντρώνει στο
σαλόνι της, στο δείπνο της Τετάρτης, τους κορυφαίους καλλιτέχνες και
επιστήμονες του καιρού της για διασκέδαση και ανταλλαγή φιλοσοφικής ή
επιστημονικής επιχειρηματολογίας. Συγκλίσεις, αποκλίσεις, εντάσεις, διαφωνίες,
συμφωνίες, αμφισβητήσεις, όλα είναι πιθανά. Αλλά η Mme Geoffrin είναι εκεί, κάθε φορά που τα
πνεύματα ανάβουν, για να απαλύνει τις διαφορές και διακριτικά να στρέψει τη συζήτηση σε άλλη
κατεύθυνση.
Στο παρισινό Salon
του
1814 εκτίθεται ένας πίνακας του Anicet
Charles Gabriel Lemonnier με
τίτλο Le salon de Madame Geoffrin en 1755 (Το σαλόνι της κυρίας Geoffrin στα
1755) που ζωγραφίστηκε μετά από παραγγελία
της Josephine
Beauharnais, της πρώτης
συζύγου του Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Σκοπός του ζωγράφου σε αυτήν τη φανταστική
ανακατασκευή της πραγματικότητας είναι να παραδώσει στην αιωνιότητα όλα τα
πρόσωπα που κυριαρχούν στην κοσμική, φιλοσοφική και καλλιτεχνική σκηνή του
Παρισιού κατά την περίοδο του Διαφωτισμού, όλα τα πρόσωπα που αποτελούν τον
κύκλο της Mme
Geoffrin και
συγκεντρώνονται στο πλούσια διακοσμημένο σαλόνι της.
Ο Georges-Louis Leclerc κόμης de Buffon πρώτος
στα αριστερά της πρώτης σειράς στραμμένος για να συζητήσει με τον Louis Jean-Marie
d’ Daubenton, η Mlle de Lespinasse, άλλη διάσημη salonnière και
δεύτερη από τα αριστερά στην πρώτη σειρά, ο Charles André Van
Loo ο
μεσαίος της κεντρικής τριάδας με τον Claude
Adrien Helvétius στα
δεξιά του και τον Jean
Le Rond d’ Alembert στα
αριστερά του, ο Charles
Louis de Secondat βαρόνος
de la Brède
et de Montesquieu πρώτος από τα δεξιά στη
δεύτερη σειρά, ο Jean-Jacques Dortous de Mairant τρίτος
από τα δεξιά στην τρίτη σειρά, ο François Quesnay όγδοος στα δεξιά της προτομής
να φλυαρεί με τον Denis
Diderot που κάθεται πλάι στα δεξιά του και με τον Anne
Robert Jacques Turgot ακόμα πιο δεξιά του, ο δούκας Anne Claude de Caylus έκτος
στα δεξιά της προτομής, ο Germain
Soufflot, τέταρτος
στα δεξιά της προτομής, ο δούκας Étienne-François
de Choiseul στα αριστερά της προτομής, ο
αββάς Guillaume-Thomas Raynal έβδομος
από αριστερά στην τρίτη σειρά, δίπλα και στα δεξιά του ο Jean-Jacques
Rousseau να
συζητάει με τον Jean-Philippe Rameau, ο Pierre Carlet de Chamblain de Marivaux δεύτερος
από αριστερά στην τρίτη σειρά, η Françoise de Graffigny τρίτη από
τα αριστερά στη δεύτερη σειρά και αριστερά της ο Étienne Bonnot de Condillac, η Mme du Bocage έκτη από τα αριστερά στη δεύτερη σειρά να
συνομιλεί με τον René-Antoine Ferchault de Réaumur, είναι όλοι εκεί μαζί με πολλούς άλλους. Ανάμεσά τους, τρίτη από αριστερά στην πρώτη σειρά η ίδια η
οικοδέσποινα, η καλλιεργημένη Mme
Geoffrin και
στο δεξί της πλάι, στην πιο τιμητική θέση, ο πρίγκιπας Louis-François de Bourbon-Conti. Στο κέντρο του πίνακα δεσπόζει η προτομή
του François-Marie
Arouet, γνωστού
με το όνομα Voltaire, στην
ιδιοφυΐα του οποίου οι παριστάμενοι αποδίδουν τιμή αναθέτοντας στον δημοφιλή
ηθοποιό Lekain
(ντυμένο
στα κόκκινα στο κέντρο του πίνακα, σε θέση περίοπτη δίχως άλλο) να διαβάσει την
τραγωδία με τίτλο L’orpheline de Chine (Η ορφανή της Κίνας).
Και μπορεί όλοι αυτοί να μην βρέθηκαν την ίδια στιγμή στο
φιλόξενο σαλόνι της Mme
Geoffrin (η ιστορική πραγματικότητα διαψεύδει τον ζωγράφο), αλλά
ο πίνακας λέει με πολλούς τρόπους την αλήθεια. Ο ιδιωτικός χώρος συναντά τον
δημόσιο και όλες αυτές οι προσωπικότητες ποζάρουν με το βλέμμα στραμμένο στην
αθανασία. Ο Διαφωτισμός βρίσκεται στο αποκορύφωμά του, το Παρίσι είναι η
αγαπημένη πόλη, τα σαλόνια του τα ζηλεύει ολόκληρη η καλλιεργημένη Ευρώπη.
Ο πίνακας σήμερα βρίσκεται στο Château
de Malmaison, στη δυτική όχθη του Σηκουάνα,
πρώην κατοικία της αυτοκράτειρας Josephine
Beauharnais και
τελευταία κατοικία του Ναπολέοντα κατά την περίοδο των 100 ημερών, στο διάστημα
δηλαδή μετά την επιστροφή του από τη νήσο Elba και μέχρι
την αποκατάσταση του βασιλιά Louis
XVIII.
Πηγή για την εικόνα:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου