1928.
Στις εκλογές της 19ης Μαρτίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ως αρχηγός του
κόμματος των Φιλελευθέρων, θριαμβεύει. Οι βενιζελικοί κερδίζουν συντριπτική
πλειοψηφία στη Βουλή, εκλέγοντας 178 βουλευτές. Στην οικονομία, η Ελλάδα προβαίνει
σε νομισματική σταθεροποίηση χρησιμοποιώντας ως βάση τον κανόνα του χρυσού. Στην
πράξη αυτό σημαίνει ότι το ελληνικό νόμισμα, η δραχμή, έπειτα από 15 χρόνια
συνεχών υποτιμήσεων, αποκτά μια σταθερή ισοτιμία σε σχέση με την τιμή
του χρυσού.
Το
οικονομικό πρόγραμμα του νέου πρωθυπουργού είναι εξαιρετικά φιλόδοξο: δημόσιες
επενδύσεις απαραίτητες για την αποκατάσταση των προσφύγων της μικρασιατικής καταστροφής
και την αναπτυξιακή πορεία της χώρας. Ο οικονομικός του σχεδιασμός στηρίζεται
σχεδόν εξ ολοκλήρου στον εξωτερικό δανεισμό, κυρίως από την Αγγλία, με
αποτέλεσμα τη μεγάλη διόγκωση του εξωτερικού χρέους.
Από
το 1821 έως το 1931 η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα βελτιώνεται συνεχώς.
Όμως, η ελληνική οικονομία, όπως εξάλλου κάθε οικονομία, εξαρτάται από τη
διεθνή συγκυρία. Η αδυναμία της Γερμανίας να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις που
της επιβλήθηκαν έπειτα από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και η χρηματοπιστωτική κρίση του
1929 στη Wall
Street, σε
συνδυασμό με τη μείωση των ελληνικών εξαγωγών (ιδιαίτερα καπνού και αγροτικών
προϊόντων), ασκούν αφόρητες πιέσεις στη δραχμή.
Ο
Βενιζέλος αποφασίζει να δώσει τη μάχη της δραχμής, υποχρεώνοντας την Εθνική Τράπεζα
να χρησιμοποιήσει τα αποθέματά της σε χρυσό και συνάλλαγμα για να την στηρίξει.
Όμως, τα αποθέματα της Τράπεζας δεν είναι ανεξάντλητα, τα αντίθετο μάλιστα. Ο
Βενιζέλος επιχειρεί εις μάτην να εξασφαλίσει δάνεια και από άλλες χώρες. Η
αποτυχία αυτών των προσπαθειών φέρνει την κυβέρνηση σε δεινή θέση.
Εν
τω μεταξύ, στη χώρα εμφανίζεται η κίνηση για τη «σωτηρία της δραχμής και της
πατρίδος», με πρωτεργάτες τον αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και διάφορους «εθνικούς
συλλόγους» στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Η κίνηση καλεί τους Έλληνες να δώσουν τα χρυσαφικά και τις βέρες
τους για να σώσουν την πατρίδα. Ο δικηγόρος, δημοσιογράφος, συγγραφέας και
εκδότης Πωλ Νορ (Νίκος Νικολαΐδης) σχολιάζει καυστικά αυτό που αποκαλεί «πατριωτισμό
της βέρας»:
Θ’ ανατείλουν στην Ελλάδα πειο
καλύτερες ημέρες
σαν θα δώσουμε τις βέρες
και να δούμε τι ακόμη η πατρίδα
θα ζητήση
μια και είναι προωρισμένη για
να ζήση και θα ζήση.
Σαν θα δώσουμε τις βέρες όλα
θενά πάνε φίνα
και η λίρα θενά πέσει
και στο μεταξύ όσοι ζήσουν, θα
γινούν από την πείνα
όσο σικ και ελεγκάντσα και με
δαχτυλίδι μέση.
Τι ωραία που περνούμε, φτου να
μην αβασκαθούμε!
μεις κι αυτοί που μας
διοικούνε!
Ζήτω, ζήτω οι κυβερνώντες!
Και ή όλοι να χαθούμε ή
εκείνοι να σωθούνε
Την
Τετάρτη, 27 Απριλίου 1932, η Ελλάδα αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον κανόνα του
χρυσού. Η δραχμή υφίσταται ραγδαία υποτίμηση και τον Μάιο το κράτος κηρύσσει παύση
πληρωμών. Ένα πανελλαδικό κύμα απεργίας παραλύει τη χώρα και φθείρει την
κυβέρνηση. Η πτώχευση της Ελλάδας έχει ως καταληκτική πράξη την παραίτηση, στις
21 Μαΐου, του Βενιζέλου από την πρωθυπουργία.
Πηγές:
Διβάνη,
Λ. (2014). Η «ύπουλος θωπεία». Ελλάδα και
ξένοι, 1821-1840. Αθήνα: Καστανιώτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου