Χριστουγεννιάτικα δώρα (Μέρος Β΄)

 

Στην άποψη του Joel Waldfogel ότι τα χρηματικά δώρα είναι προτιμότερα, απαντάει ο οικονομολόγος Gregory Mankiw. Αυτός χρησιμοποιεί μια φράση πολύ συνηθισμένη σε σχέση με τις αγορές, για να υποστηρίξει ότι τα χρήματα δεν είναι η καλύτερη ιδέα για δώρο. Με το δώρο –λέει- «στέλνεις ένα σήμα». Στην ουσία κατέχεις μια ιδιωτική πληροφορία την οποία μοιράζεσαι μέσω του δώρου με αυτόν στον οποίο αφορά. Ποια πληροφορία; Ότι τον αγαπάς . Και διαλέγεις ένα δώρο, διαθέτοντας κόπο και χρήματα, για να του στείλεις το σήμα, για να του μεταβιβάσεις την πληροφορία.

Μας αρκεί αυτό; Δεν νομίζω. Η κίνηση, όπως την περιγράφει ο Mankiw, είναι πολύ έμμεση. Εξάλλου, υπό μία έννοια, σήμα δεν δίνεις και προσφέροντας χρήματα; Και μάλιστα, όσο περισσότερα, τόσο ισχυρότερο το σήμα, μήπως και το ραντάρ του άλλου είναι ασθενές!

Το δώρο, όποιο κι αν είναι, κυρίως αν το έχεις επιλέξει με φροντίδα και αγάπη, δεν στέλνει μόνον ένα σήμα, αλλά χτίζει μια σχέση. Όποιο κι αν είναι, είπα. Για να δούμε. Τι θα προτιμούσατε να σας χαρίσει το αγαπημένο σας πρόσωπο; Την ακριβή ηλεκτρική σκούπα, που έτσι κι αλλιώς σκοπεύετε να αγοράσετε επειδή η προηγούμενη σας χάλασε; Μια κάρτα δώρου για 10 μασάζ; Ένα διαμαντένιο κολιέ; Ένα κόκκινο τριαντάφυλλο; Πολλά κόκκινα τριαντάφυλλα; Ένα ρομαντικό δείπνο για δύο; Ένα σημειωματάριο για να γράφετε τις ευτυχισμένες στιγμές της σχέσης σας; Μια φωτογραφία των δυο σας σε κομψή κορνίζα;

Ποιος θα περιφρονούσε την ηλεκτρική σκούπα. Θα σας απάλλασσε και από την υποχρέωση να τρέχετε οι ίδιοι. Τα μασάζ, γιατί όχι, όταν η κυτταρίτιδα παραμονεύει; Τα διαμάντια μένουν εκτός συζήτησης. Είναι, άλλωστε, παντοτινά, ακόμα κι αν η σχέση δεν είναι. Αλλά τα τριαντάφυλλα, το ρομαντικό δείπνο, το σημειωματάριο, η φωτογραφία … Δεν σχετίζονται με την ωφέλεια. Όμως, δεν έχει καμία σημασία. Τα τριαντάφυλλα, το ρομαντικό δείπνο, το σημειωματάριο, η φωτογραφία, παρότι δώρα δίχως σπουδαία οικονομική αξία, δείχνουν μια έγνοια. Δείχνουν αγάπη. Δεν δίνουν απλώς ένα σήμα, αλλά εκφράζουν ένα συναίσθημα.

Γι’ αυτό, τα Χριστούγεννα, το καλύτερο ξόδεμα χρόνου είναι να χαζεύουμε τις φωτεινές βιτρίνες ψάχνοντας να βρούμε για τους αγαπημένους μας το ένα και μοναδικό δώρο που θα κάνει τη διαφορά. Ο Waldfogel γκρινιάζει ότι κάτι τέτοιο ακυρώνει την επιζητούμενη αποτελεσματικότητα και ισχυρίζεται ότι αυτό συμβαίνει επειδή η προσφορά χρημάτων έχει στιγματιστεί, έχει πρόσημο αρνητικό. Υπάρχουν κι άλλοι που συμφωνούν λέγοντας ότι -κακώς- τα χρηματικά δώρα έχουν γίνει ένα είδος «κοινωνικού ταμπού».

Όμως, ποιος δίνει σημασία στους οικονομολόγους; Τι μας νοιάζουν εμάς οι αγωνίες τους για τη «θεσμική δυσλειτουργία» που προκαλείται στην αγορά όταν μας χαρίζουν ένα κακάσχημο κόκκινο πουλόβερ με σταμπαρισμένες χιονονιφάδες και έλκηθρα, που μας πέφτει και μεγάλο;  Εμάς μας νοιάζει ότι κάποιος μας σκέφτηκε, κάποιος που μας αγαπάει, και το δείχνει. Εντάξει, θα μπορούσε να είχε κάπως καλύτερο γούστο, αλλά, έτσι κι αλλιώς, μήπως επρόκειτο να το φορέσουμε όποιο πουλόβερ και να μας χάριζε; Όχι, βέβαια. Τέτοιο πολύτιμο δώρο δεν το καταστρέφεις φορώντας το. Θα το κρύβαμε στη βαλίτσα με τους θησαυρούς μας, αυτούς που μας θυμίζουν στιγμές και πρόσωπα.

Οπότε, αγνοώντας σε αυτήν την περίπτωση τις επιταγές της αγοράς, σημαίνει ότι δεν της επιτρέπουμε να χώνεται σε όλα τα πεδία της προσωπικής μας ζωής ούτε να επηρεάζει τις ηθικές μας κρίσεις σε όλα τα ζητήματα.

 

Πηγές για τις εικόνες:

https://pixabay.com/el/photos/%CF%81%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C-%CE%B4%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF-%CE%B4%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF-1847088/

https://pixabay.com/el/illustrations/%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%B1-%CF%81%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C-%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF-3824897/