Mistah Kurz-he dead
A penny for the Old Guy
Είναι το μότο
ενός έξοχου ποιήματος του T. S. Eliot
με τίτλο “The Hollow men” («Οι κούφιοι άνθρωποι»), μέσα στους 98
στίχους του οποίου αποτυπώνεται η ατμόσφαιρα της μεταπολεμικής Ευρώπης, αυτή η
ατμόσφαιρα που προοιώνιζε το δεύτερο μεγάλο αιματοκύλισμα.
«Mistah Kurz-he
dead» είναι τα ακριβή –κάπως ακατάληπτα- λόγια με τα οποία ένας υπηρέτης
αναγγέλλει στον Marlow τον θάνατο του μεγαλειώδους και συνάμα
διαβολικού πράκτορα Kurz, από το έργο The Heart of Darkness (Η
καρδιά του σκότους) του Joseph Conrad.
Η δεύτερη φράση
του μότο παραπέμπει στον εορτασμό από τους Άγγλους στις 5 Νοεμβρίου της Guy Fawkes Day.
Το συγκεντρωμένο πλήθος καίει φιγούρες από άχυρο, ομοιώματα του Guy Fawkes, του
ανθρώπου που επεχείρησε να καταλύσει τη βασιλεία του James I παγιδεύοντας με πυρίτιδα το Κοινοβούλιο. Η
απόπειρα, που είναι γνωστή με το όνομα «Gunpowder plot» (=συνωμοσία της πυρίτιδας), απέτυχε, ο Guy
Fawkes και οι υπόλοιποι συνωμότες συνελήφθησαν και τα παιδιά, στη σύγχρονη
Αγγλία, για να αγοράσουν τα απαιτούμενα υλικά για τη φωτιά περιφέρονται
ζητώντας από τους μεγάλους “a penny for the old guy”
(=μια δεκάρα για τον γέρο-Γκάι). Θυμίζει πολύ η φράση τους την αρχαιοελληνική
συνήθεια να τοποθετείται ένας οβολός στο στόμα των νεκρών για να πληρωθεί ο
Χάροντας, ο πορθμέας του Άδη, που με τη βάρκα του τούς μετέφερε από τη μια όχθη
του Αχέροντα στην άλλη, στην είσοδο του Κάτω Κόσμου.
Το ποίημα,
μεταφρασμένο στα ελληνικά από τον Γιώργο Σεφέρη είναι το εξής:
Ι
Είμαστε οι
κούφιοι άνθρωποι
Είμαστε οι
παραγεμισμένοι άνθρωποι
Που σκύβουμε μαζί
Καύκαλα μ’ άχερα
γεμάτα. Αλίμονο!
Οι στεγνές μας
φωνές
Σαν ψιθυρίζουμε
μαζί
Είναι ήσυχες και
ασήμαντες
Σαν τον αγέρα στο
ξερό χορτάρι
Ή σε σπασμένα
γυαλικά των ποντικών το ποδάρι
Μες στο ξερό μας
το κελάρι.
Μορφή χωρίς
σχήμα,
Σκιά δίχως χρώμα,
Παραλυμένη Δύναμη
Γνέψιμο χωρίς
κίνηση˙
Εκείνοι που
ταξίδεψαν
Με ίσιες ματιές,
στου θανάτου την
άλλη Βασιλεία
Μας θυμούνται - αν
θυμούνται -
όχι σα να’ μαστε
χαμένες
Παράφορες ψυχές,
μα μοναχά
Οι κούφιοι άνθρωποι
Οι παραγεμισμένοι
άνθρωποι.
ΙΙ
Μάτια που δεν
μπορώ
ν’ αντικρίσω στα
όνειρα
Στου θανάτου τη
βασιλεία των ονείρων
Αυτά δεν
φανερώνονται:
Εκεί, τα μάτια
είναι
Ήλιος σε σπασμένη
στήλη
Εκεί, ένα δέντρο
σείεται
Και οι φωνές
είναι
Στου αγέρα το
τραγούδισμα
Πιο απόμακρες..
πιο επίσημες
Από τ’ άστρο που
σβήνει.
Ας μην έρθω
κοντύτερα
Στου θανάτου τη
βασιλεία των ονείρων
Κι αν φορέσω
ακόμη
Τέτοια μελετημένα
μασκαρέματα
Ποντικού τομάρι,
κόρακα πετσί,
σταυρωτά ραβδιά
Σ’ ένα χωράφι
Κάνοντας όπως
κάνει ο άνεμος
Όχι κοντύτερα -
Όχι το τελευταίο
τούτο συναπάντημα
στη δειλινή
βασιλεία
ΙΙΙ
Τούτη είναι η
πεθαμένη χώρα
Τούτη είναι του
κάκτου η χώρα
Εδώ τα πέτρινα
ομοιώματα
Υψώνονται, εδώ
είναι που δέχουνται
Την ικεσία του χεριού
ενός πεθαμένου
Κάτω από το
παίξιμο του άστρου που σβήνει.
Έτσι είναι τα
πράγματα
Στου θανάτου την
άλλη βασιλεία
Ξυπνάς μοναχός
Την ώρα εκείνη
που τρέμεις
τρυφερός
Χείλια που θα
φιλούσαν
Λεν προσευχές στη
σπασμένη πέτρα.
IV
Δεν είναι εδώ τα
μάτια
Εδώ δεν είναι
μάτια
Στο λαγκάδι των
άστρων που πεθαίνουν
Στο κούφιο αυτό
λαγκάδι
Τούτη η σπασμένη
σιαγών
απ’ τις χαμένες
βασιλείες μας
Στο τελευταίο
τούτο συναπάντημα
Μαζί ψηλαφούμε
Και αποφεύγουμε
τα λόγια
Μαζεμένοι στην
άκρη
του φουσκωμένου
ποταμού
Χωρίς βλέμμα,
εκτός
Αν ξαναφανούν τα
μάτια
Σαν τ’ άστρο το
αιώνιο
Το εκατόφυλλο
ρόδο
Της δειλινής
βασιλείας του θανάτου
Η ελπίδα μόνο
Άδειων ανθρώπων.
V
Γύρω-γύρω όλοι
Στη μέση το
Φραγκόσυκο
Φραγκόσυκο
Γύρω-γύρω όλοι
Στις πέντε την
αυγή
Ανάμεσα στην ιδέα
Και στο γεγονός
Ανάμεσα στην
κίνηση
Και στην πράξη
Η Σκιά πέφτει
Ότι Σου εστίν η Βασιλεία
Ανάμεσα στη
Σύλληψη
Και στη
δημιουργία
Ανάμεσα στη
Συγκίνηση
Και στην
ανταπόκριση
Η Σκιά πέφτει
Η ζωή είναι μακριά πολύ
Ανάμεσα στον πόθο
και στον σπασμό
Ανάμεσα στη
δύναμη
και στην ύπαρξη
Ανάμεσα στην
ουσία
και στην κάθοδο
Η Σκιά πέφτει
Ότι Σου εστίν η Βασιλεία
Ότι Σου εστίν
Είναι η ζωή
Ότι Σου εστίν η
...
Έτσι τελειώνει ο
κόσμος
Έτσι τελειώνει ο
κόσμος
Έτσι τελειώνει ο
κόσμος
Όχι με έναν β ρ ό
ν τ ο
μα μ’ ένα λ υ γ μ
ό
Πηγή για την
εικόνα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου