Joseph Conrad: The horror! The horror!

Το 1830, όταν μια βελγική εταιρεία τον προσέλαβε σε ένα από τα ατμόπλοιά της, ο Πολωνός στην καταγωγή Joseph Conrad ήταν 32 χρονών. Αργότερα, λόγω αιφνίδιας ασθένειας του καπετάνιου και ενώ έπλεαν στον ποταμό Κονγκό, ο Conrad προήχθη σε διοικητή του πλοίου.

Ο Charles Marlow, ο πρωταγωνιστής της νουβέλας του Conrad The Heart of Darkness (Η καρδιά του σκότους), σχεδιάστηκε με πρότυπο τον δημιουργό του.

Καπετάνιος κι αυτός στο ατμόπλοιο “Nellie”, ιδιοκτησίας μιας αγγλική εταιρείας που εμπορευόταν ελεφαντόδοντο, είχε ως αποστολή να φτάσει ως το έσχατο πλωτό σημείο του ποταμού Κονγκό, συγκεντρώνοντας το προϊόν που εξασφάλιζαν στην εταιρεία οι αντιπρόσωποί της αρπάζοντάς το από τους ιθαγενείς. Ανάμεσα στους αντιπροσώπους, κάποιος Mr Kurtz (=κύριος μικροκαμωμένος) είχε τη φήμη ανθρώπου ιδιοφυούς και αποτελεσματικού, αλλά επίσης άπληστου, σκληρού και αδίστακτου, που έκλεβε και δολοφονούσε τους ιθαγενείς στο όνομα του «εκπολιτισμού» τους.

Ο Marlow, μετά από ένα αργό εφιαλτικό ταξίδι στα άγνωστα σκοτεινά νερά του ποταμού, μετά από ένα βασανιστικό ταξίδι στη ζούγκλα του Κονγκό, διανθισμένο από κραυγές και ουρλιαχτά ανθρώπων που δεν κατάφερνε να δει και έχοντας γίνει ο ίδιος μάρτυρας της αγριότητας των Ευρωπαίων έναντι των ιθαγενών, 17 σελίδες πριν από το τέλος συναντά επιτέλους τον περίφημο πράκτορα Kurtz.

Ανίκανος να υποτάξει τα ένστικτα που τον κυβερνούσαν, ο Kurtz υποκύπτει στην τρέλα, στην ασθένεια και στον θάνατο. Θεός και Διάβολος μαζί, τις τελευταίες στιγμές της ζωής του βλέπει το σκοτεινό, τρομακτικό βάθος του εαυτού του, και πεθαίνει με τις λέξεις: “The horror! The horror” (= Ο τρόμος! Ο τρόμος!).

Μια περιήγηση στους ανεξερεύνητους αφρικανικούς τόπους, μια ηχηρή καταγγελία της δυτικής αποικιοκρατίας. Συγχρόνως, μια κατάβαση στον εφιάλτη της ανθρώπινης ύπαρξης και ένα οξυδερκές βλέμμα που εικάζει τα μελλούμενα: έναν πόλεμο που θα τον κάνουν ηγέτες χαρισματικοί, αλλά και έτοιμοι να αιματοκυλήσουν τον κόσμο.

Η νουβέλα του Conrad The Heart of Darkness εκδόθηκε σε τρεις συνέχειες στο Blackwood’s Magazine το 1899. Από τότε πολλές σελίδες γράφτηκαν γι’ αυτό το έργο, τόσο υμνητικές όσο και επικριτικές. Ο Harold Bloom είναι ανάμεσα στους υμνητές του και ο Νιγηριανός Chinua Achebe ανάμεσα στους επικριτές του, για να αναφέρω κάποιους από τους πιο σημαντικούς. Όμως, η στιγμή που το έργο έγινε pop μύθος ήρθε το 1979, όταν ο Marlon Brando ενσάρκωσε τον Kurtz με τρόπο μοναδικό στην ταινία του Francis Ford Coppola Apocalypse Now (Αποκάλυψη τώρα), στην οποία ωστόσο η δράση από το Κονγκό έχει πια μεταφερθεί στα δάση του Βιετνάμ και ο πράκτορας Kurtz έχει γίνει συνταγματάρχης Kurtz.

Πηγές για τις εικόνες

https://en.wikipedia.org/wiki/Heart_of_Darkness#Plot_summary

http://www.doctormacro.com/Movie%20Summaries/A/Apocalypse%20Now.htm

http://dimitartenev.com/portfolio/colonel-kurtz/