Μ' όποιον δάσκαλο ...: Albrecht Dürer: αυτοπροσωπογραφίες

Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2020

Albrecht Dürer: αυτοπροσωπογραφίες

Ο σπουδαίος Γερμανός ζωγράφος και χαράκτης της Αναγέννησης Albrecht Dürer (1471-1528) λάτρευε να ζωγραφίζει τον εαυτό του όπως κανένας άλλος ζωγράφος πριν από αυτόν.

Έχω και παλιότερα αναρωτηθεί γιατί οι καλλιτέχνες αποφασίζουν να αποτυπώσουν στον καμβά το πρόσωπό τους, χωρίς να καταλήξω πουθενά. Επιβεβαίωση της ύπαρξης; Εσωτερικότητα; Καλλιτεχνική διαφήμιση; Ναρκισισμός; Κάτι από όλα αυτά ή και όλα μαζί; Ούτε σήμερα θα δώσω απάντηση.

Μόνο θα σας δείξω μερικές προσωπογραφίες αυτού του ιδιαίτερα προικισμένου καλλιτέχνη για να βγάλετε εσείς τα συμπεράσματά σας.

Η πρώτη, και από τις παλιότερες αυτοπροσωπογραφίες στη Βόρεια Ευρώπη, δείχνει τον Dürer σε ηλικία 13 ετών, ζωγραφίστηκε το 1484 και σήμερα βρίσκεται στη Βιέννη, στην Albertina.

Η δεύτερη ζωγραφίστηκε το 1493 και σήμερα βρίσκεται στο Παρίσι, στο Musée du Louvre. Ο Dürer είναι 22 χρονών.

Η τρίτη ζωγραφίστηκε το 1498 και σήμερα βρίσκεται στη Μαδρίτη, στο Museo del Prado. Δεξιά, κάτω από το παράθυρο, υπάρχει η χρονολογία, το μονόγραμμα του καλλιτέχνη και η επιγραφή: «Εδώ ζωγράφισα τον εαυτό μου. Ήμουν 26 χρονών». Ο Dürer, σε πόζα τριών τετάρτων, είναι ντυμένος σαν Βενετσιάνος ευγενής, με γάντια και σκούφο, και βλέμμα γεμάτο αυτοπεποίθηση.

Η τέταρτη, που ζωγραφίστηκε το 1500, όταν ο Dürer ήταν 29 ετών, βρίσκεται σήμερα στο Μόναχο, στην Alte Pinakothek. Στην επιγραφή, ο ίδιος ο ζωγράφος γράφει: «Έτσι ζωγράφισα εγώ, ο Albrecht Dürer από τη Νυρεμβέργη, τον εαυτό μου με χρώματα ανεξίτηλα». Ο καλλιτέχνης φοράει γούνινο μανδύα που τον κρατά κλεισμένο με το χέρι. Η έκφραση, η γενικότερη στάση, αλλά και η ουράνια ομορφιά του, θυμίζουν εικόνες του Ιησού.