Όταν η λογοτεχνία εμπνέεται από τη ζωή

Στο έργο του Victor Hugo Les Misérables (Οι άθλιοι) ο κεντρικός ήρωας, ο JeanValjean, είναι ένας πρώην κατάδικος που αλλάζει πορεία, όμως το παρελθόν, με τη μορφή του ικανότατου επιθεωρητή Javert, δεν παύει να τον κυνηγά.

Ο Vautrin με τον Eugène de Rastignac στο Le Père Goriot

Ο Honoré de Balzac δημιουργεί έναν μυθιστορηματικό ήρωα με το όνομα Vautrin, ο οποίος κάνει την παρθενική του εμφάνιση στο έργο Le Père Goriot (Ο μπαρμπα-Γκοριό). Το πραγματικό του όνομα είναι Jacques Collin και είναι ένας κατάδικος που έχει αποδράσει, γι’ αυτό και κρύβεται. Κυνικός και πανταχού παρών, διατηρεί σχέσεις με τον υπόκοσμο. Όμως, η αποτελεσματικότατη παρισινή αστυνομία τον συλλαμβάνει με τέχνασμα και τον κλείνει στη φυλακή, απ’ όπου εκείνος λίγο αργότερα θα αποδράσει μεταμφιεσμένος σε φρουρό. Θα κάνει τη δεύτερη εμφάνισή του στο τέλος του Illusions Perdues (Χαμένες Ψευδαισθήσεις), όταν θα συνάψει συμβόλαιο με τον πρωταγωνιστή Lucien de Rubempré, βάσει του οποίου εκείνος μεν θα του εξασφαλίσει πλούτη και επιτυχία και ο Lucien θα τον υπακούει χωρίς ερωτήσεις. Στο sequel του Illusions Perdues, με τίτλο Splendeurs et misères des courtisans (Μεγαλεία και δυστυχίες των κουρτιζάνων), ο κατάδικος, που αυτήν τη φορά έχει το όνομα Abbé Carlos Herrera (Tromp-la-Mort είναι το ψευδώνυμό του στη φυλακή, επειδή καταφέρνει και ξεγελάει τον θάνατο) γίνεται κεντρικός χαρακτήρας. Στο τέλος του έργου, παρά τα εγκλήματά του, συνεργάζεται με την αστυνομία και φτάνει να γίνει αρχηγός της Sûreté για 15 χρόνια. O Vautrin κάνει μια ακόμα εμφάνιση –σύντομη αυτήν τη φορά- στο La cousine Bette (Η εξαδέλφη Μπέτα), όπως και στο Le contrat de marriage (Συμβόλαιο γάμου) και, τέλος, δίνει το όνομά του σε ένα θεατρικό έργο που έγραψε ο Balzac το 1840.

Ο Vautrin στο Splendeurs et misères des courtisans

Ο Eugène Sue στο Les Mystères de Paris πλάθει τον Rodolph de Gerolstein, έναν επιστήμονα εκπρόσωπο του νόμου, ο  Émile Gaboriau τον Monsieur Lecoq (σημειώστε το όνομα), ο Edgar Allan Poe δημιουργεί τον ερασιτέχνη detective Auguste Dupin και, φυσικά, ο Sir Arthur Conan Doyle τον ξεχωριστό και πολύ αγαπημένο Sherlock Holmes.

Φαίνεται πως το μοτίβο του καταδίκου που καταλήγει να θέσει τον εγκληματικό του εγκέφαλο στην υπηρεσία της αστυνομίας ή αυτό του εκπροσώπου του νόμου που αξιοποιεί επιστημονικές μεθόδους για τη διαλεύκανση του εγκλήματος είναι σύνηθες στη λογοτεχνία. Και φαίνεται πως αυτό το μοτίβο έχει ως πρότυπο έναν πραγματικό άνθρωπο, τον πρώην κατάδικο και μετέπειτα αρχηγό της Sûreté Nationale Eugène FrançoisVidocq.

Πηγές για τις εικόνες:

https://en.wikipedia.org/wiki/Eug%C3%A8ne_Fran%C3%A7ois_Vidocq#/media/File:BalzacOldGoriot02.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/Vautrin#/media/File:BalzacSplendorsMiseries02.jpg