Ο Πλάτων για τον Γύγη

Ο Γύγης είναι ήρωας ενός εκ των μύθων της Πολιτείας (360a-d). Σύμφωνα με αυτόν, από εκεί που ήταν ένας απλός  ποιμήν στην υπηρεσία του βασιλιά της Λυδίας, μια μέρα, μετά από καταιγίδα και σεισμό που άνοιξαν βαθύ ρήγμα στο έδαφος, κατεβαίνει στα έγκατα της γης και αποσπά από το δάχτυλο ενός πελώριου νεκρού άντρα, του οποίου το πτώμα βρισκόταν μέσα στο κουφάρι ενός χάλκινου αλόγου, ένα μαγικό, χρυσό δαχτυλίδι το οποίο  (όπως και εκείνο στο Lord of the Rings του J. R. R. Tolkien) είχε την ιδιότητα να τον κάνει κατά βούλησιν αόρατο.

Ο Γύγης ήταν έτσι κι αλλιώς ευνοούμενος των θεών, αφού διατηρούσε επαφές με τις δυνάμεις του κάτω κόσμου. Τούτο το δαχτυλίδι απλώς επαύξησε τη δύναμή του. Αρκούσε να γυρίσει τη σφενδόνην προς την παλάμη του και αμέσως εξαφανιζόταν από τα μάτια των ανθρώπων, ενώ η αντίθετη κίνηση τον έκανε και πάλι ορατό. Ο Γύγης δοκίμασε τη δύναμη του δαχτυλιδιού πρώτα στον στενό κύκλο των άλλων ποιμένων και, όταν είδε την επιτυχία, επέκτεινε τη δραστηριότητά του σε πιο σημαντικά πράγματα. Τα «έψησε» με τη βασίλισσα, σκότωσε με τη βοήθειά της τον νόμιμο βασιλιά, πλησιάζοντάς τον αόρατος με τη βοήθεια του μαγικού δαχτυλιδιού, και ανέβηκε στον θρόνο. Από εκεί και πέρα, όπως μας αφήνει να εννοήσουμε η σκοπίμως ελλειπτική διήγηση του Πλάτωνα αλλά και όπως ερμηνεύουν οι σχολιαστές, έκανε, αόρατος και ανενόχλητος (χωρίς τον φόβο τιμωρίας), όποια παλιανθρωπιά τού περνούσε από το κεφάλι. Ο απλός και ταπεινός ποιμήν, που με μαγικό τρόπο πήρε το αξίωμα του ποιμένος λαῶν, φαίνεται πως αντιστρέφει τον προορισμό που σε ολόκληρη την αρχαιοελληνική παράδοση επιφυλάσσεται γι’ αυτόν τον ρόλο: αντί να φροντίζει για το καλό του λαού του, νοιάζεται μόνο για τη δική του καλοπέραση. Μια εξέλιξη για την οποία μας είχε προϊδεάσει ο άτιμος τρόπος με τον οποίο ανέλαβε την εξουσία, τρόπος που από μόνος του τον κατατάσσει στην κατηγορία των τυράννων.

Πηγή για την εικόνα:

https://en.wikipedia.org/wiki/One_Ring