Ο μύθος της Ευρώπης Ι

Το 1470 κάποιος ανώνυμος σήμερα ευγενής προσέλαβε τον Liberale da Verona για να διακοσμήσει το γαμήλιο σεντούκι της κόρης του με μια ζωγραφική παράσταση. Ο νεαρός –ήταν τότε μόνον 29 ετών- καλλιτέχνης, αν και μοναχικός από χαρακτήρα, ήταν ευαίσθητος σε ό,τι σοβαρό συνέβαινε στον κόσμο. Είχε πληροφορηθεί από τους Έλληνες που εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία για την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς, είχε ακούσει ένα σωρό ζοφερές ιστορίες και είχε μαζί τους σοβαρά ανησυχήσει για το εάν τα σχέδια των βάρβαρων κατακτητών περιλάμβαναν την κατάκτηση και της δικής του χώρας και –γιατί όχι;- και των γειτονικών, την κατάκτηση όλων εκείνων των εδαφών που έφεραν το δοξασμένο όνομα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Η δική του ανησυχία συνέπεσε με την ανησυχία κι άλλων κάμποσων ανθρώπων, αφού πολλοί ισχυροί ηγεμόνες της Ιταλίας, που μέχρι τότε ζούσαν αμέριμνοι, απασχολημένοι μόνο με τις ίντριγκες, τις κλοπές και τις αλληλοδολοφονίες, σαν κάτι να τους τσίμπησε ξαφνικά, ένιωσαν τον κίνδυνο κι αναθυμήθηκαν τις προειδοποιήσεις που πρωιμότερα τους είχε απευθύνει ο πάπας Pius II. Το εμπόριο άνθιζε, πλούτο είχαν συγκεντρώσει αρκετό κι έπρεπε, τώρα και στο μέλλον, να τον προστατέψουν. Αυτό ήταν το κοινό τους συμφέρον και για να το υπερασπιστούν έπρεπε ν’ αφήσουν πίσω τους τις διαφορές και ν’ ανακαλύψουν όσα τους έδεναν. Η βουτιά στην Αρχαία Ελλάδα, που την βλέπουμε σε ένα σωρό εκφάνσεις της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής εκείνης της εποχής, δεν γίνεται μόνο για λόγους διακοσμητικούς. Εκφράζει και μια κρίσιμη πολιτική επιδίωξη: γίνεται το μέσον που τους ενώνει όλους, αξιωματούχους και απλούς ανθρώπους, σε μια απαίτηση να αναγνωρίσουν την κοινή ρίζα του πολιτισμού τους και να τον σώσουν από οποιονδήποτε τον απειλεί. Η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ξαναβαφτίζεται και παίρνει το όνομά της από την όμορφη πριγκίπισσα που ένας θεϊκός ταύρος την μεταφέρει από τα λιβάδια της Φοινίκης στις ακτές της Κρήτης. Τα παλάτια και τα αρχοντόσπιτα γεμίζουν με την εικόνα τη δική της ή με την εικόνα άλλων ηρώων και ηρωίδων από την πλούσια αρχαιοελληνική μυθολογία.

Κι ο Liberale da Verona, σε εκείνο το γαμήλιο σεντούκι που του παρήγγειλαν, το ταξίδι της Ευρώπης ζωγραφίζει, σε ένα πίνακα γεμάτο κίνηση και δράση: η Ευρώπη με το χρυσό της φόρεμα ανέμελη ανάμεσα στις φίλες της στην πρώτη σκηνή, αποχαιρετώντας τες χαρούμενα στη δεύτερη, ανεβαίνοντας στην πλάτη του ταύρου στη συνέχεια, ταξιδεύοντας στο μεταίχμιο των δύο κόσμων στην τέταρτη, λαμπερή στη νέα της πατρίδα στην τελευταία.

Η Αναγέννηση έχει μόλις ξεκινήσει. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η ιδέα για την παρούσα ανάρτηση ήταν του Βλάσση Τρεχλή.

Πηγή για την εικόνα:

http://cartelfr.louvre.fr/cartelfr/visite?srv=car_not_frame&idNotice=1253