Συμβόλαιο με τον διάβολο

Το 1450, την εποχή που ο Johannes Gutenberg χρειαζόταν χρήματα για να αναπτύξει την τυπογραφική επιχείρησή του, ο συνομήλικός του Johann Fust που του δάνεισε 800 φιορίνια εμπλεκόμενος έτσι κι αυτός ως συνεργάτης στην επιχείρηση.

Ο Fust, που καταγόταν από επιφανή οικογένεια της Mainz, χρειάστηκε να περιμένει πέντε χρόνια ώσπου να δει ολοκληρωμένο το μεγαλεπίβολο σχέδιο εκτύπωσης της Βίβλου. Και μόλις η Βίβλος τυπώθηκε και άρχισε να κυκλοφορεί, εκείνος, όπως ήταν φυσικό, απαίτησε να του επιστραφούν τα χρήματά του. Όμως ο Gutenberg δεν διέθετε τα χρήματα και ο Fust τον μήνυσε.

Αυτά τα πέντε χρόνια που οι δυο άνδρες συνεργάστηκαν, στο τυπογραφείο δούλευε ως  μαθητευόμενος γραφέας ένας νεαρός ονόματι Peter Schoeffer ο οποίος παρέστη ως μάρτυρας στη δίκη των αφεντικών του παίρνοντας το μέρος του Fust. Πιθανολογείται ότι ο Schoeffer ήταν ανεψιός του Fust επιφορτισμένος να πληροφορεί τον θείο του για την πορεία του τυπογραφείου. Πάντως, μετά τη διακοπή της συνεργασίας μεταξύ του Gutenberg και του Fust, ο δεύτερος άρχισε να συνεργάζεται με τον Schoeffer ο οποίος, μάλιστα, ανανέωσε την τέχνη της τυπογραφίας. Το 1462 οι δύο συνεργάτες εξέδωσαν και αυτοί τη Βίβλο, ενώ τέσσερα χρόνια αργότερα η συνεργασία των δύο ανδρών επισφραγίστηκε από τον γάμο του Schoeffer με τη κόρη του Fust, την Christina.

Όμως, το όνομα του Fust εμπλέκεται σε μια άλλη πολύ περίεργη υπόθεση, μια υπόθεση μαγείας. Αν και ο ισχυρισμός δεν είναι αρκούντως τεκμηριωμένος, φαίνεται πως ο Fust κατηγορήθηκε ότι δούλευε για τον διάβολο. Ο λόγος ήταν η βίβλος του Gutenberg που πουλήθηκε στον Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΑ΄. Το κόκκινο μελάνι με το οποίο είχε τυπωθεί θεωρήθηκε αίμα και τα πανομοιότυπα τυπογραφικά στοιχεία αποδόθηκαν στο χέρι του σατανά. Επιπλέον, οι άνθρωποι στο Παρίσι, όπου είχαν πουληθεί 50 τέτοιες Βίβλοι, ήταν αδύνατο να παραδεχτούν πως ένα βιβλίο μπορούσε να αναπαραχθεί σε τόσο σύντομο διάστημα. Βλέπετε, η τυπογραφία δεν τους ήταν ακόμη γνωστή και όλα αυτά θεωρήθηκαν καμώματα του διαβόλου. Λέγεται ότι ο Fust φυλακίστηκε για λίγο καιρό. Και ναι μεν απελευθερώθηκε και μπόρεσε να συνεχίσει τις επαγγελματικές του δραστηριότητες, ωστόσο το όνομά του, ελαφρώς παρεφθαρμένο εξακολούθησε να συνδέεται με τη δύναμη του διαβόλου.

Μεταξύ 1588 και 1592, ο Christopher Marlowe, ακολουθώντας μια μακρά παλιότερη παράδοση, γράφει το έργο The Tragical History of the Life and Death of Doctor Faustus (Η τραγική ιστορία της ζωής και του θανάτου του Δρ Φάουστους). Και στα 1808 ο Johann Wolfgang von Goethe επινοεί τον αλαζόνα επιστήμονα που κερδίζει την αιώνια νεότητα συνάπτοντας συμφωνία με τον διάβολο, στο περίφημο έργο του Faust (Φάουστ).

Και αυτοί είναι λίγοι μόνον από τους ήρωες που γεννήθηκαν με έμπνευση τον επινοητικό τυπογράφο του 15^ου αιώνα. Πάντως, ακόμη κι αν ο εντιμότατος κύριος Fust δεν υπήρξε η αρχή του κακού, ένας άλλος υποψήφιος είναι εξίσου πιθανός: ο Γερμανός αλχημιστής, αστρολόγος και θαυματοποιός Johann Georg Faust, που γεννήθηκε το 1480 και πέθανε το 1541.

Πηγές για τις εικόνες:

https://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Fust#/media/File:Johann_Fust00.jpg

https://en.wikipedia.org/wiki/Gutenberg_Bible