Κυριακή 31 Μαρτίου 2019

Διπλά: Ursula Le Guin, Ο μάγος του αρχιπελάγους


Ποια είναι αυτή η τρομακτική σκιά που ακολουθεί τον Gen σε κάθε του βήμα; Που τον κυνηγάει για να τον ρουφήξει μέσα της και να του αρπάξει τις μαγικές δυνάμεις;
Ο νεαρός μάγος Gen με το σκούρο δέρμα, ο γεννημένος στο νησί Gont, αυτός που αργότερα θα γίνει ο μάγος του αρχιπελάγους της Earthsea, ταξιδεύει χωρίς σταματημό μέχρι το τέλος της θάλασσας για να ξεφύγει από το μυστηριώδες ον που ο ίδιος δημιούργησε σε μια στιγμή επιπολαιότητας κι ενώ διψούσε για δύναμη και γνώση. Ξέρει καλά πως αν αυτό το πράγμα τον καταλάβει, τότε εκείνος θα πεθάνει και οι μαγικές δυνάμεις του, που τις προορίζει για το καλό, θα υπηρετήσουν το κακό. Πώς θα νικήσει αυτό το ον το δίχως σχήμα, μορφή και υπόσταση; Θα το νικήσει όταν ανακαλύψει το αληθινό του όνομα. Γιατί στην Earthsea μεγάλος μάγος είναι αυτός που ξέρει τα αληθινά ονόματα των πραγμάτων, επειδή μόνον τότε μπορεί να τα υποτάξει και να τα δεσμεύσει στη θέλησή του. Σ’ αυτό το επικό ταξίδι ο Gen θα συναντήσει παγίδες, θα σημαδευτεί από το κακό, θα εξαπατηθεί, αλλά επίσης θα βρει βοηθούς (όπως ο μάγος Ogion που τον συμβουλεύει, αντί να αφήνει τη σκιά να τον κυνηγάει, να γίνει αυτός ο κυνηγός της) και συμμάχους (όπως ο καλός του φίλος ο Vetch, που το αληθινό του όνομα είναι Estarriol).


Αυτή είναι τηλεγραφικά η ιστορία του βιβλίου της Ursula Le Guin με τίτλο The Wizard of Earthsea (Ο μάγος του αρχιπελάγους) που κυκλοφόρησε το 1968 και στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τρίτων σε μετάφραση Λιλής Ιωαννίδου.
Bildungsroman το χαρακτηρίζουν ορισμένοι. Και είναι, εφόσον ο Gen ωριμάζει μόνον όταν, μετά από πολλές περιπέτειες, αντιμετωπίζει τη σκιά και την νικάει, φωνάζοντας το αληθινό της όνομα: ίδιο με το δικό του όνομα, Gen. Γιατί η σκιά είναι το άλλο του μισό, η σκοτεινή πλευρά του, το κακό που γεννιέται από τον ίδιο, που είναι ο ίδιος. Και που πρέπει να νικηθεί, σαν μια τελετουργία ενηλικίωσης, για να μπορέσει ο Gen να ενηλικιωθεί και να γίνει πραγματικός μάγος. Τη συνέχεια της ιστορίας θα την γράψει η Le Guin σε 4 ακόμα βιβλία και 9 σύντομες ιστορίες, τα οποία όλα μαζί θα πάρουν το όνομα The Earthsea Cycle (Ο κύκλος της Γεοθάλασσας).
Το κακό γεννιέται από εσένα τον ίδιο, είναι κομμάτι σου και, άρα, δεν πρέπει να το φοβάσαι αλλά να το αντιμετωπίσεις: αυτό είναι το «ηθικό» δίδαγμα της Le Guin (γιατί υπάρχει ηθικό δίδαγμα στο βιβλίο). Αλλά επίσης: η ιδέα ότι υπάρχει μια φυσική ισορροπία του κόσμου, μια ισορροπία μεταξύ ξηράς και θάλασσας (που αποτυπώνεται και στο όνομα του λογοτεχνικού κύκλου: Earthsea), η ιδέα ότι υπάρχει μια κοσμική ισορροπία των δυνάμεων την οποία προστατεύουν οι μάγοι, η ιδέα πως κάθε πράξη μας ταράζει αυτήν την ισορροπία και, άρα, πρέπει είτε να μην πράττουμε καθόλου είτε να πράττουμε με σύνεση, η ιδέα πως κάθε πράξη μας έχει συνέπειες και γι’ αυτό πληρώνουμε κάθε φορά ένα αντίτιμο, η ιδέα πως το φως και το σκοτάδι δεν είναι αντίθετα αλλά συνδέονται.


Τέλος: καθετί έχει ένα αληθινό όνομα και όποιος το ξέρει μπορεί να κυριαρχήσει πάνω του, κι αυτό είναι η μεγαλύτερη μαγεία. Μ’ αυτόν τον τρόπο η Le Guin κάνει μια αυτοαναφορά. Παραδεχόμενη τη δύναμη της γλώσσας να δημιουργεί την πραγματικότητα, αναδεικνύει και υποστηρίζει τη δύναμη της δικής της λογοτεχνικής γλώσσας. Το βιβλίο κατατάσσεται στην κατηγορία “fantasy” και μάλιστα συχνά συγκρίνεται με τα αριστουργήματα του είδους, όπως το The Lord of the Rings (Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών) του J. R. R. Tolkien. Φαίνεται, επίσης, ότι έχει επηρεάσει και την J. K. Rowling για να περιγράψει τον περίφημο Harry Potter της όχι ως έναν ασπρομάλλη γερο-μάγο αλλά ως έναν έφηβο που φοιτά σε σχολείο μαγείας. Ποιος ξέρει όμως; Μπορεί η αφήγηση της Le Guin, αυτής της μάγισσας που ξέρει τη δύναμη των ονομάτων, να μην είναι “fantasy”, αλλά να δημιουργεί την πραγματικότητα και να αποκαλύπτει την αλήθεια.

Πηγές για τις εικόνες:

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου