Η μεγάλη σκακιέρα

Ζούμε κι εμείς, όπως η Αλίκη του Carroll, σε μια μεγάλη σκακιέρα. Ονομάζεται Ευρασία και είναι μια υπερήπειρος. Μια συμπαγής ζώνη που περιλαμβάνει την πρώην Σοβιετική Ένωση με τις γειτονικές της ασιατικές χώρες (Κίνα, ινδική υποήπειρο, Ινδοκίνα) και την Ευρώπη. Εκεί ζει το μεγαλύτερο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού και εκεί αναπτύσσεται η μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα, δεδομένου ότι εκεί βρίσκονται οι περισσότεροι φυσικοί πόροι.

Πάνω σ’ αυτήν, χρόνια τώρα, παίζεται μια σκληρή παρτίδα γεωστρατηγικής υπεροχής. Είναι στην ουσία ένα λάφυρο. Πρώτος το επεσήμανε ο Halford Mackinder, ο Άγγλος γεωγράφος, ακαδημαϊκός και διευθυντής του London School of Economics, ο οποίος στα τέλη του 19^ου και στις αρχές του 20^ού αιώνα υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της γεωπολιτικής και της γεωστρατηγικής. Όποιος κατέχει το κέντρο της Ευρασίας (τη Ρωσία) ελέγχει τρεις ηπείρους, και εν τέλει ελέγχει τον κόσμο, υποστήριξε.

Σε αυτήν την ιδέα επανέρχεται ο Zbigniew Kazimierz Brezinski, ο Πολωνός θεωρητικός της γεωστρατηγικής, καθηγητής στο Harvard και σύμβουλος εξωτερικής ασφαλείας στην κυβέρνηση του προέδρου Jimmy Carter. Η Αμερική, ισχυρίζεται, η οποία, μετά την κατάρρευση του αιώνιου αντιπάλου της και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, αναδείχθηκε ως η πρώτη και μόνη παγκόσμια υπερδύναμη, μπορεί να διασφαλίσει την εξέχουσα θέση της στον κόσμο, εφόσον αποκτήσει τον έλεγχο αυτής της εκτεταμένης περιοχής. Αν η κυριαρχία της Αμερικής στην Ευρασία αμφισβητηθεί, αυτό θα αποτελέσει κρίσιμο πλήγμα στην πρωτοκαθεδρία της, υποστηρίζει ο Brezinski. Το ζήτημα είναι με ποιον τρόπο θα ρυθμίσει τις σχέσεις και θα διαχειριστεί τις συγκρούσεις στην Ευρώπη, στην Ασία και στη Μέση Ανατολή, έτσι ώστε να αποτρέψει την εμφάνιση και τις διεκδικήσεις κάποιας υποψήφιας αντίπαλης υπερδύναμης. Ο Brezinski θα ήταν ικανοποιημένος εάν ασκείτο πίεση επί της Ρωσίας (ακόμα και με ακρωτηριασμό της), έτσι ώστε να μην είναι δυνατόν να αποτελέσει απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα. Επιπλέον, διαβλέπει την αυξανόμενη σημασία της Ινδίας ως στρατηγικού εταίρου της Αμερικής στη Νότιο Ασία, ενώ δεν παραλείπει να διατυπώσει την ανησυχία του για την ενδυνάμωση της Κίνας  και να τονίσει την ανάγκη ενσωμάτωσης του Ιράν στη διεθνή κοινότητα.

Το έργο του Brezinski The Grand Chessboard, γραμμένο το 1997, κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη έναν χρόνο αργότερα, σε μετάφραση της Ελένης Αστερίου, με τον τίτλο Η μεγάλη σκακιέρα. Υπότιτλος του έργου: Η αμερικανική υπεροχή και οι γεωστρατηγικές της επιταγές.

Πηγές για τις εικόνες:

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1#/media/File:LocationEurasia.png

http://ultraculture.org/blog/2013/11/01/zbigniew-brzezinski-vs-global-awakening/