Σκάνδαλο στο Παρίσι

Το 1863 οι καλλιτεχνικοί κύκλοι του Παρισιού σοκάρονται. Ο Édouard Manet, παραβαίνοντας όλους τους κανόνες της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, που υπαγόρευαν όχι μόνον τη θεματολογία αλλά και τις τεχνικές τις οποίες είχαν την υποχρέωση να ακολουθούν οι ζωγράφοι, υπέβαλε προς κρίσιν, για να εκτεθεί στο Salon de Paris, το έργο του Le déjeuner sur l’herbe (Πρόγευμα στη χλόη). Το έργο θεωρήθηκε σκανδαλώδες, αφού, μαζί με δύο άντρες ντυμένους σαν δανδήδες, στο πικ-νικ συμμετέχει και μια ολόγυμνη γυναίκα, η οποία μάλιστα τολμάει να κοιτάζει ξεδιάντροπα τους θεατές καταπρόσωπο. Και σαν να μην έφτανε αυτό, όσοι ξέρουν αναγνωρίζουν στο πρόσωπο της γυναίκας τη Victorine Meurent, το αγαπημένο μοντέλο του Manet, και στο μάλλον πληθωρικό κορμί τη Susanne Leenhoff, τη σύζυγο του ζωγράφου. Ωστόσο, το έργο εκτέθηκε τελικά στο Salon des Refusés, μια παράλληλη έκθεση με όλα τα απορριφθέντα από την Ακαδημία έργα, η οποία οργανώθηκε με προσωπική παρέμβαση του Ναπολέοντα Γ΄.

Πώς τόλμησε αυτός ο αναιδής να ζωγραφίσει μια γυμνή γυναίκα αποδίδοντας μια σκηνή της καθημερινότητας, ενώ μέχρι τότε το γυμνό είχε θέση μόνο σε έργα με συμβολικό χαρακτήρα;

Όμως, αυτός ο αναιδής επανέλαβε το ατόπημά του δυο χρόνια αργότερα, το 1865. Ο Manet εξέθεσε στο  Salon de Paris το έργο του Olympia (Ολυμπία). Και πάλι  μοντέλο για την προκλητική, ξαπλωμένη γυναίκα είναι η Victorine Meurent.  Ακόμα μεγαλύτερο σκάνδαλο ξέσπασε: το έργο χαρακτηρίστηκε ανήθικο και χυδαίο.  Όχι μόνον εξαιτίας της γύμνιας της Ολυμπίας, η οποία για μια ακόμα φορά κοιτάζει με αυθάδεια κατάματα τους θεατές, αλλά κυρίως γιατί πρόκειται ολοφάνερα για μια πόρνη. Η ορχιδέα που στολίζει τα μαλλιά της, η μαύρη κορδέλα στον λαιμό, το βραχιόλι στο χέρι της, τα σκουλαρίκια της, το ανατολίτικο ριχτάρι πάνω στο κρεβάτι, η κατάμαυρη γάτα, όλα συνδέονται με την πορνεία. Ακόμα και το όνομα Ολυμπία, που φαίνεται πως δόθηκε στον πίνακα από τους κριτικούς, είναι το όνομα που χρησιμοποιούν ως καλλιτεχνικό πολλές πόρνες της εποχής.

Το Πρόγευμα στη Χλόη εκτίθεται σήμερα στο Musée d’Orsay στο Παρίσι και μια μικρότερη, προγενέστερη εκδοχή του στην Courtauld Gallery στο Λονδίνο. Η Ολυμπία αποκτήθηκε από το γαλλικό έθνος το 1890 με πρωτοβουλία του Claude Monet και σήμερα βρίσκεται κι αυτή στο Musée d’Orsay στο Παρίσι.

Πηγές για τις εικόνες:

https://en.wikipedia.org/wiki/%C3%89douard_Manet

https://en.wikipedia.org/wiki/Le_D%C3%A9jeuner_sur_l%E2%80%99herbe

http://www.manet.org/olympia.jsp