Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ

Λονδίνο. 1890. Στο περιοδικό Lippincott’s Magazine δημοσιεύεται μια νουβέλα γραμμένη από έναν τριανταεξάχρονο συγγραφέα ιρλανδικής καταγωγής. Τίτλος της The Picture of Dorian Gray (Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ) και το όνομά του συγγραφέα της Oscar Wilde.

Το έργο σκανδάλισε τους κριτικούς της εποχής, οι οποίοι το θεώρησαν ανήθικο και χυδαίο. Την επόμενη χρονιά, το έργο εκδόθηκε στην τελική του μορφή. Ήταν η εποχή, μέσα στην καρδιά της αυστηρής βικτωριανής περιόδου, που ο Oscar Wilde συνδέθηκε ερωτικά με τον νεαρό αριστοκράτη Alfred Douglas, τον επονομαζόμενο Bosie, γιο του 9^ου Μαρκήσιου του Queensberry. Ο συγγραφέας φρόντισε, σε αυτήν τη νέα έκδοση, να απαλείψει πολλά από τα στοιχεία που ενόχλησαν το κοινό του στην πρώτη έκδοση. Ωστόσο, στη δίκη που έγινε το 1895, στην οποία ο Oscar Wilde καταδικάστηκε σε δύο ετών καταναγκαστικά έργα με την κατηγορία της ομοφυλοφιλίας, το βιβλίο αυτό υπήρξε ιδιαιτέρως επιβαρυντικό στοιχείο.

Ο Oscar Wilde και ο Alfred Douglas

Η υπόθεση του έργου. Ένας όμορφος νεαρός, ο Dorian Gray πείθεται από τον μέντορά του, τον λόρδο Henry Wotton, πως το μόνο πράγμα που αξίζει στη ζωή είναι η ομορφιά. Ο Dorian παρασύρεται στις πιο ταπεινές ηδονές και επιδίδεται στις πιο χαμερπείς πράξεις. Ποτό, χαρτοπαιξία, έρωτας, δολοφονίες. Ο αθώος νεαρός επαρχιώτης γίνεται ένας διεφθαρμένος άντρας της ανώτερης τάξης. Η ηθική δεν έχει γι’ αυτόν καμία αξία, ακριβώς όπως το πίστευε ο λόρδος Wotton. Το μόνο που μετράει είναι η ηδονή. Κι ενώ βουλιάζει όλο και περισσότερο στη χυδαιότητα και τη διαφθορά, η τέλεια ομορφιά του παραμένει ανέπαφη σε πείσμα του χρόνου που κυλάει. Όμως, η ψυχή του, που έχει εγκαταλείψει το ανθρώπινο σώμα του και έχει εγκατασταθεί στο πορτραίτο του, το οποίο φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Basil Hallward, πάσχει. Σε κάθε του ατιμία μια ρυτίδα χαράζεται πάνω στον καμβά, σε κάθε του βρομιά μια γκριμάτσα τσαλακώνει το ζωγραφισμένο πρόσωπο. Το πορτραίτο φορτώνεται με τις αμαρτίες του Dorian, ενώ εκείνος παραμένει αιώνια νέος: ένα εντελώς φαουστικό θέμα.

 Ο Dorian Gray (Hurd Hatfield) μπροστά στο πορτραίτο του
                        στην ομώνυμη ταινία του 1945

Ο Dorian απελευθερώνεται από τα μάγια της σκληρότητας, της ματαιότητας και της απληστίας τη στιγμή που πεθαίνει. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή, το πρόσωπο και το σώμα του δείχνουν επιτέλους την πραγματική του ηλικία, ενώ το πορτραίτο χάνει την τρομακτική του όψη και γίνεται και πάλι ένα άψυχο αντικείμενο.

Ο Dorian Grey (Ben Barnes) 
στην ομώνυμη ταινία του 2009

Ο εαυτός και η τυραννία του διπλού του, όπου το φάντασμα εμφανίζεται πιο πραγματικό από το εγώ και στο τέλος το καταπίνει (όπως το ανέλυσε ο Jacques Lacan και το περιέγραψε ο Clément Rosset), η υποκρισία, η βιτρίνα του καθωσπρεπισμού, η ηθική ευθύνη του ανθρώπου: αυτά είναι τα θέματα που θίγει σε τούτο το έργο ο αιρετικός Oscar Wilde, επεκτείνοντας και διευρύνοντας τον δρόμο που άνοιξαν πριν από αυτόν ο Goethe στον Faust (Φάουστ) και ο Balzac στο La peau de chagrin (Το μαγικό δέρμα).

Πηγές για τις εικόνες:

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Picture_of_Dorian_Gray

https://en.wikipedia.org/wiki/Sholto_Johnstone_Douglas

http://rubinmuseum.org/events/event/the-picture-of-dorian-gray-03-27-2015

http://www.imdb.com/title/tt1235124/