Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου 2013

Η γοητεία της σιωπής


Το 1928 η τεχνολογία δεν έχει ακόμα καταφέρει να επιτύχει την εισαγωγή του ήχου στις ταινίες. Είμαστε στο απόγειο του χολλυγουντιανού βωβού (ασπρόμαυρου) κινηματογράφου. Βέβαια, σταρ υπάρχουν και σ’ αυτήν την εποχή. Ο σκηνοθέτης Frank Borzage είναι ένας από αυτούς. Ηθοποιός ο ίδιος, εξαιρετικά όμορφος, καταφέρνει να γίνει ο ισχυρός άνδρας των Fox Studios και να είναι αυτός που θα παίρνει όλες τις αποφάσεις για τις πολλές ταινίες του. Σταρ είναι επίσης η Janet Gaynor, είκοσι δύο χρονών το 1928 και η αγαπημένη πρωταγωνίστρια του Borzage. Είναι η πρώτη που κερδίζει από την Ακαδημία βραβείο καλύτερης ηθοποιού για την παρουσία της σε τρεις ταινίες: Sunrise: A Song for two Humans, Seventh Heaven και Street Angel . Οι δύο τελευταίες είναι σκηνοθετημένες από τον Borzage και με τον Charles Farrell στον πρώτο ανδρικό ρόλο, ενώ και στις τρεις απονεμήθηκε από την Ακαδημία βραβείο καλύτερης ταινίας.


                     Ο Frank Borzage

Γυρισμένη το 1928, η ταινία Street Angel είναι ένα ερωτικό μελόδραμα, του είδους που ο Borzage λάτρευε υπενθυμίζοντας στους θεατές του που ήσαν έτοιμοι να συγκινηθούν πως η ίδια η ζωή είναι ένα μελόδραμα. 


Η υπόθεση του έργου είναι στοιχειώδης: μια νεαρή που καταδικάζεται σε φυλάκιση για να σώσει την άρρωστη μητέρα της, ο έρωτας στο πρόσωπο ενός νεαρού ζωγράφου, ένα πορτραίτο της που εύκολα επιχρωματίζεται για να κρεμαστεί ως εικόνα της Παναγίας σε μία εκκλησία, το παρελθόν που ξαναγυρίζει, ο χωρισμός των δύο ερωτευμένων και η τελική τους, «ιερατική», ένωση χάρη στο πορτραίτο το οποίο αποτυπώνει την αληθινή, την  αγγελική φύση της νεαρής. Η αγάπη είναι το μέσον για να υπερβεί κανείς τη σκληρότητα του φυσικού κόσμου: είναι το απώτερο μήνυμα της ταινίας.
Η γοητεία της ταινίας προέρχεται από τον τρόπο με τον οποίο η υπόθεση οπτικοποιείται. Ο Borzage αφήνει την εικόνα να μιλήσει, δείχνει ό,τι μπορεί να δειχθεί χρησιμοποιώντας ελάχιστα τους μεσότιτλους. 


Κατασκευάζει για τους πρωταγωνιστές του καταστάσεις που τους διευκολύνουν να εξωτερικεύσουν τα συναισθήματά τους με την έκφραση του προσώπου τους και τις κινήσεις του σώματος. Αξιοποιεί τη φυσική παρουσία των δύο πρωταγωνιστών του: ο πανύψηλος Gino προστατεύει τη μικρόσωμη Angela ώσπου να αποδειχθεί ότι στην πραγματικότητα εκείνη τον προστατεύει και τον σώζει. 


Παίζει με το φως και το σκοτάδι, εναλλάσσοντας αυτά τα δυο με τρόπο περίπου συμβολικό. Στήνει το σκηνικό του σε μια Νάπολη τόσο αφαιρετική που δεν μπορεί να είναι πραγματική, αλλά αποτελεί έναν άλλο, εντελώς ιδιαίτερο, επινοημένο κόσμο, τον κόσμο του Borzage αυτοπροσώπως. Δημιουργεί ένα ομιχλώδες παραπέτασμα που καλύπτει τους δύο του ήρωες στις πιο κρίσιμες στιγμές της πλοκής.  Την ταινία τη διατρέχει ένα ρυθμικό μοτίβο που το σφυρίζουν οι δύο πρωταγωνιστές ως κώδικα επικοινωνίας.  
Μια ταινία του βωβού κινηματογράφου. Τα λίγα τεχνικά μέσα δεν αποτελούν εμπόδιο: είναι μια δυνατή, μεστή δημιουργία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου